Obowiązki pracodawcy w zakresie BHP

Pracodawca jest odpowiedzialny za zapewnienie odpowiednich i bezpiecznych warunków pracy. Pracownik ma prawo do odmowy wykonywania powierzonych mu obowiązków na stanowisku, które pozostawia wiele do życzenia i zagraża jego zdrowiu lub życiu. W takiej sytuacji pracownik może także zgłosić ten fakt do Państwowej Inspekcji Pracy, że zachodzi łamanie zasad BHP przez pracodawcę.

Każdy pracownik powinien znać przepisy BHP, obowiązujące w przedsiębiorstwie, w którym pracuje. Brak wiedzy na ten temat może być zagrożeniem dla bezpieczeństwa i zdrowia pracownika oraz osób, z którymi pracuje. Do obowiązków pracodawcy należy odpowiednie przeszkolenie pracownika oraz poinformowanie go o podstawowych zasadach higieny i bezpieczeństwa pracy. Zarówno pracownik, jak i pracodawca, powinni wziąć udział w odpowiednich szkoleniach, które zwiększą ich wiedzę na temat zasad BHP.
 

Przepisy BHP - co musimy wiedzieć?
 

Zasady bezpieczeństwa i higieny pracy (BHP) to zbiór norm, dzięki którym tworzone są odpowiednie warunki dla człowieka na jego na stanowisku pracy. Usługa BHP to także szkolenie z zakresu pierwszej pomocy.

Każdy pracownik powinien znać zasady bezpiecznego funkcjonowania na swoim stanowisku pracy oraz swoje prawa, związane z przepisami BHP.  Należy pamiętać, że:

• Pracownik ma prawo do odmowy wykonania powierzonych mu obowiązków służbowych, jeśli łamią one przepisy BHP. W przypadku, gdy z winy pracodawcy lub innych pracowników nie były przestrzegane zasady BHP, wówczas pracownik może przestać pracować i odmówić wykonywania poleceń. Jednocześnie wciąż ma on prawo do wynagrodzenia za czas, w którym przebywa na terenie przedsiębiorstwa;
• Pracownik może wnioskować u pracodawcy o wyeliminowanie niebezpiecznych dla zdrowia i życia usterek lub awarii na stanowisku pracy, np. zepsute maszyny. Może ubiegać się także o zastosowanie przez pracodawcę dodatkowych zabezpieczeń;
• Pracownik może opuścić zakład pracy lub oddalić się od niego w przypadku, jeśli pozostanie na stanowisku zagraża zdrowiu albo życiu, np. podczas awarii elektrycznej, pożaru, wycieku gazu, wybuchu. Pracownik powinien pamiętać, że jego zdrowie jest najważniejsze i w takiej sytuacji może w każdej chwili opuścić stanowisko pracy. Pracownikowi należy się wynagrodzenie za czas niewykonywania poleceń w wyniku przyczyn niezależnych od pracownika;
• Zaniechanie pracy w przypadku obniżonej sprawności psychicznej lub fizycznej. W sytuacji, gdy powierzone obowiązki wymagają użycia sprawności umysłowej lub zbyt dużej siły fizycznej, a pracownik nie jest w stanie ich wykonać z przyczyn niezależnych od siebie, może odmówić wykonywania poleceń.
   

Podstawowe obowiązki pracodawcy w zakresie BHP
 

W każdym przedsiębiorstwie to pracodawca jest odpowiedzialny za bezpieczeństwo i odpowiednie warunki pracy swoich pracowników. Dlatego też umowy o pracę zawarte z pracownikami oraz umowy cywilnoprawne (np. umowa o dzieło, umowa zlecenie) obligują go do wypełniania swoich obowiązków w zakresie BHP. Podstawowe obowiązki pracodawcy w zakresie BHP określają przepisy zawarte w Kodeksie pracy. Pracodawca musi również zapewnić bezpieczeństwo oraz ochronę życia i zdrowia również w stosunku do osób, które nie pracują dla niego, ale przebywają na terenie jego zakładu pracy (np. kontrolerzy).

Kodeks pracy głosi, że obowiązkiem pracodawcy jest ochrona zdrowia i życia swoich pracowników, poprzez zagwarantowanie im bezpiecznych i higienicznych stanowisk pracy, wykorzystując osiągnięcia cywilizacji. Dlatego do podstawowych obowiązków pracodawcy w zakresie BHP należy:

• organizacja pracy w bezpiecznych i higienicznych warunkach,
• obligowanie do przestrzegania w przedsiębiorstwie przepisów Kodeksu pracy oraz zasad BHP,
• usuwanie usterek i awarii,
• spełnianie potrzeb pracowników w zakresie BHP oraz udoskonalanie obecnego systemu ochrony zdrowia i życia pracowników oraz ciągłe poprawianie warunków na stanowiskach pracy,
• zwracanie szczególnie uwagi na ochronę zdrowia pracownic ciężarnych i karmiących piersią, pracowników niepełnosprawnych oraz pracowników młodocianych,
• wykonywanie rozkazów i nakazów organów kontrolnych oraz nadzorczych, dotyczących kwestii higieny i bezpieczeństwa pracy,
• wykonywanie nakazów społecznego inspektora pracy,
• poinformowanie pracowników o zagrożeniach związanych z pracą na danym stanowisku,
• poinformowanie pracowników o zasadach postępowania w razie awarii lub niebezpiecznych usterek.
   

Szkolenia BHP dla pracodawców
 

Jedynym szkoleniem w Polsce, które jest obowiązkowe dla każdego pracownika, jest szkolenie BHP. Przeszkolony powinien być zarówno pracownik, jak i pracodawca – szczególnie, jeśli prowadzi własną działalność gospodarczą i chce zatrudnić pierwszego pracownika. Pracodawca odpowiada za stan bezpieczeństwa i warunki pracy pracowników, dlatego powinien znać wszystkie zasady dotyczące bezpiecznej organizacji stanowiska pracy. Do jego obowiązków należy również przeprowadzenie dla nowych pracowników instruktażu pracy na przydzielonych im stanowiskach. Warto pamiętać, że każde szkolenie BHP obejmuje dwie części: pierwsza to instruktaż ogólny, przeprowadzany najczęściej przez pracownika służby BHP, a druga to instruktaż stanowiskowy – prowadzony przez pracodawcę lub wyznaczoną do tego celu osobę.

Szczegółowe informacje na temat obowiązkowych szkoleń BHP pracownika znajdziemy w Rozporządzeniu dotyczącym szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy. Trzeba jednak pamiętać, że jeśli prowadzimy własną działalność gospodarczą i zatrudniamy minimum jednego pracownika lub praktykanta – szkolenie jest obowiązkowe. Nie trzeba wykonać szkolenia tylko wtedy, gdy nikogo nie zatrudniamy. Należy pamiętać, że jako pracodawcy odpowiadamy za bezpieczeństwo naszych pracowników, dlatego ważne jest, aby mieć wystarczającą wiedzę w zakresie BHP.

Szkolenie wstępne osób kierujących pracownikami i pracodawców jest prowadzone w formie stacjonarnej. Program szkolenia obejmuje m.in. obowiązki i zasady, których muszą przestrzegać osoby zarządzające pracownikami, a także informacje, jak odpowiednio przeprowadzić instruktaż stanowiskowy. Po szkoleniu wstępnym, pracodawcy muszą także odbyć pierwsze szkolenie okresowe, które zazwyczaj ma miejsce do pół roku od szkolenia wstępnego. Następne szkolenia BHP powinny odbywać się nie dłużej, jak co 5 lat. Mogą one być zarówno stacjonarne, jak i zdalne. Ich czas trwania to minimum 16 godzin lekcyjnych. Na koniec przygotowany jest egzamin, który sprawdza wiedzę pracodawcy wyniesioną ze szkoleń.  

Podsumowując, stosowanie się do zasad BHP jest bardzo istotne dla bezpieczeństwa i zdrowia pracowników oraz dla utrzymania odpowiednich warunków stanowiska pracy. Zasady te znacząco wpływają na poprawne funkcjonowanie przedsiębiorstwa, dlatego też powinny być bezwzględnie przestrzegane przez firmę.