Rodzaje umów o pracę i wymiar czasu

Rodzaje stosunków pracy i sposoby ich nawiązywania

9 sierpnia 2023

4 z 5

Ocena: 4 z 5 | 5 głosów

5 głosów

4 komentarze
Rodzaje stosunków pracy i sposoby ich nawiązywania
Dowiedz się o rodzajach stosunku pracy, sposobach ich nawiązywania oraz cechach charakteryzujących umowy. Zrozum przepisy i wybierz odpowiednią formę zatrudnienia.

Zgodnie z art. 26 Kodeksu pracy: ,,Stosunek pracy nawiązuje się w terminie określonym w umowie jako dzień rozpoczęcia pracy, a jeżeli terminu tego nie określono - w dzień zawarcia umowy". Jednocześnie każdy pracodawca musi pamiętać o szeregu elementów, które muszą pojawić się w umowie. Mowa zarówno o tym, że umowa o pracę musi określać jej strony, jej rodzaj, datę jej zawarcia, jak również warunki pracy i płacy. W szczególności zaś muszą zostać zawarte szczegółowe wytyczne w zakresie rodzaju pracy, wynagrodzenia za pracę, które odpowiadać będzie jej rodzajowi, wymiar czasu pracy, jak i datę jej rozpoczęcia. Pozostałe elementy, które znajdą się w umowie są zależne tylko i wyłącznie od stron, które umowę podpisują.

Cechy stosunku pracy

Stosunek pracy powstaje, gdy pracownik zobowiązuje się wykonywać pracę na rzecz pracodawcy, pod jego kierownictwem oraz w zamian za wynagrodzenie. Elementy takie jak obowiązek wykonywania pracy, zależność organizacyjna czy cykliczność wykonywanych czynności stanowią istotne cechy tego rodzaju stosunku.

Umowa o pracę, to najbardziej standardowy sposób nawiązywania stosunku pracy. Jednak warto również zapoznać się z umowami zlecenie i o dzieło, które różnią się od umowy o pracę pod względem charakteru i warunków zatrudnienia.

Stosunek pracy ma także określony charakter ekonomiczny, co oznacza, że pracownik otrzymuje wynagrodzenie za pracę. Ponadto, umowa o pracę wiąże strony na dłuższy okres, co zapewnia pracownikowi pewność zatrudnienia oraz dostępu do praw i świadczeń przewidzianych w przepisach prawa pracy.

Różnorodność rodzajów stosunku pracy oraz sposobów ich nawiązywania stanowi kluczową wiedzę dla pracodawców. Działając zgodnie z przepisami prawa, można stworzyć korzystne warunki pracy dla pracowników, zapewniając im stabilność zatrudnienia i przestrzeganie ich praw. Pamiętajmy, że dokładne zrozumienie tych kwestii wpływa na budowanie zaufania i dobrych relacji pomiędzy pracodawcą a pracownikami.

Nawiązywanie stosunku pracy: rodzaje i wskazówki
Poznaj różne rodzaje stosunku pracy oraz kluczowe informacje dotyczące ich nawiązywania, by lepiej zrozumieć przepisy i skutki umów.

Rodzaje stosunku pracy

Szukasz pracy?

Manager ds. windykacji

PROFI CREDIT Polska S.A.

  • Kraków
Dodana

Manager ds. windykacji

PROFI CREDIT Polska S.A.

  • Łódź
Dodana

Kierowca kat. B lub C

Farutex Sp. z o.o.

  • Łódź
Dodana

Pracownik sali zabaw

TMJ Beata Zajic

  • Czechowice-Dziedzice
Dodana

Stosunek pracy jest różnorodny i może przybierać różne formy w zależności od specyfiki pracy oraz indywidualnych potrzeb pracowników. Zrozumienie tych rodzajów jest kluczowe dla pracodawców, aby wybrać odpowiednią umowę w zgodzie z obowiązującymi przepisami. Rodzaje stosunku pracy obejmują umowę o pracę, umowę zlecenie oraz umowę o dzieło.

Umowa o pracę jest najpowszechniejszym rodzajem stosunku pracy. Powstaje ona wtedy, gdy pracownik zobowiązuje się wykonywać pracę na rzecz pracodawcy, pod jego kierownictwem i zarządzaniem, w miejscu i czasie przez niego wyznaczonym. Umowa o pracę gwarantuje pracownikowi określone prawa, takie jak wynagrodzenie za pracę, określony czas pracy i prawo do urlopu.

Umowa zlecenie i umowa o dzieło to inne formy zatrudnienia, w których pracownik wykonuje określone zadania lub dzieło na rzecz pracodawcy, jednak w sposób mniej zobowiązujący niż w umowie o pracę. Umowa zlecenie powoduje, że pracownik świadczy określone usługi na rzecz pracodawcy, podczas gdy umowa o dzieło jest oparta na wytworzeniu konkretnego efektu lub dzieła.

Rodzaj stosunku pracy Sposoby nawiązywania Warunki i cechy Przepisy prawne
Umowa o pracę Zawarcie umowy, nawiązanie pracy Określone warunki, obowiązek wykonywania pracy Kodeks pracy, ustalenia między stronami
Umowa zlecenie Podpisanie umowy, realizacja zlecenia Brak obowiązku stałego świadczenia pracy Przepisy Kodeksu pracy, umowa między stronami
Umowa o dzieło Umowa na określone dzieło Osiągnięcie rezultatu, brak obowiązku czasowego Przepisy prawa cywilnego, umowa między stronami

Sposoby nawiązywania stosunku pracy

Rozważając różne sposoby nawiązywania stosunku pracy, warto skupić się na tym, jak umowa o pracę i inne formy umów wpływają na proces zatrudnienia.

Stosunek pracy nawiązuje się według przepisów prawa pracy, a w szczególności Kodeksu pracy. Umowa o pracę jest najczęstszym sposobem nawiązania stosunku pracy, gdzie strony określają warunki zatrudnienia, takie jak rodzaj pracy, wynagrodzenie czy wymiar czasu pracy.

Termin powstania stosunku pracy może być określony w umowie lub na podstawie obowiązujących przepisów. Ważne jest, aby spełnić określone warunki, co umożliwi zakończenie poprzedniego stosunku pracy i nawiązanie nowego.

1 styczeń - tak, czy nie?

Z formalnego punktu widzenia nie ma przeszkód, aby w umowie znalazła się data wcześniejsza niż pierwszy dzień wykonywania przez pracownika obowiązków. Dzieje się tak z kilku powodów. Przede wszystkim zauważyć należy, że same terminy zawierania umów o pracę nie zostały dokładnie określone przez ustawodawcę w poszczególnych ustawach. Ponadto, warto przywołać art. 29 § 2 Kodeksu pracy, zgodnie z którym ,,jeżeli umowa o pracę nie została zawarta z zachowaniem formy pisemnej, pracodawca powinien, najpóźniej w dniu rozpoczęcia pracy przez pracownika, potwierdzić pracownikowi na piśmie ustalenia co do stron umowy, rodzaju umowy oraz jej warunków". Z tego też wysunąć można wniosek, że zawarcie umowy i podjęcie pracy nie muszą wystąpić w tym samym czasie. Inaczej mówiąc, strony umowy mogą ustalić w samej treści umowy inny termin rozpoczęcia pracy niż data jej podpisania. Z punktu widzenia pracodawcy ważne jest jednak, że okres pomiędzy zawarciem umowy o pracę a nawiązaniem stosunku pracy nie jest traktowany jako okres zatrudnienia. Przekłada się to zaś na fakt, iż pracownikowi w tym okresie nie przysługują określone uprawnienia, w tym przede wszystkim wynagrodzenie.

Pracownik nie pojawia się w pracy...

Kwestia dwóch dat, czyli innej na umowie i innej, która wiąże się bezpośrednio z rozpoczęciem świadczenia pracy przez pracownika może być też przyczyną ewentualnego niepojawienia się zatrudnionego w zakładzie pracy. Wówczas też część pracodawców może zadawać sobie pytanie, czy stosunek pracy został rzeczywiście nawiązany. Należy jednak stwierdzić, że tak. Sama zaś nieobecność pracownika nie zmienia tego faktu. Z takim stanem rzeczy wiążą się także inne kwestie. Mowa tu o powstaniu - pomiędzy pracownikiem a pracodawcą - wzajemnych obowiązków i praw. W tym przypadku, co należy też wyraźnie podkreślić, podmiot zatrudniający może wyciągnąć konsekwencje. Z drugiej jednak strony warto też poczekać na ewentualne wyjaśnienia samego zainteresowanego. Nawiązanie stosunku pracy jest równoznaczne z faktem, iż mógł on - dla przykładu - skorzystać z przysługującego mu prawa do zwolenianie na czas choroby. Wówczas też ma określoną ilość czasu, aby poinformować swojego pracodawcę o tymże właśnie fakcie. Z tego też względu przedsiębiorca powinien ostrożnie podejść do kwestii ewentualnego rozwiązania z pracownikiem umowy i to bez wypowiedzenia.

Wypowiedzenie przed podjęciem pracy?

Duże wątpliwości może też budzić taka sytuacja, w której to pracownik wypowie umowę o pracę i to przed jej podjęciem. Problem, podobnie jak w powyższym przykładzie, leży w fakcie, iż umowa została zawarta wcześniej niż data podjęcia pracy. Przykładem może być sytuacja, w której różnica wynosi 5 dni. W takim też przypadku pracownik może - zamiast podjąć pracę - przysłać do niedoszłego zakładu pracy oświadczenie o jej wypowiedzeniu. Co wtedy?

Zacząć należy od tego, że taka sytuacja jest możliwa. Zgodnie z art. 30 § 1 Kodeksu pracy rozwiązanie umowy o pracę może nastąpić - między innymi - przez oświadczenie jednej ze stron i to z zachowaniem okresu wypowiedzenia. Jest to tak zwane rozwiązanie umowy o pracę za wypowiedzeniem. Jednocześnie, w takim wypadku, sam okres wypowiedzenia jest określony w art. 36 § 1 i wynosi odpowiednio:

  • 2 tygodnie - jeżeli pracownik był zatrudniony krócej niż 6 miesięcy,
  • 1 miesiąc - jeżeli pracownik był zatrudniony co najmniej 6 miesięcy,
  • 3 miesiące - jeżeli pracownik był zatrudniony co najmniej 3 lata.

W opisywanym przypadku mowa będzie oczywiście o pierwszym z wymienionych terminów.

Co z tego wynika?

Pracodawca, który decyduje się na podpisanie umowy najpóźniej w dniu rozpoczęcia pracy osoby zatrudnionej musi być przygotowany na różne okoliczności. Opisane powyżej to jednak tylko przykładowe sytuacje. Warto pamiętać, że choć w praktyce jest to możliwe i przedsiębiorca może zdecydować się na nawiązanie stosunku pracy w taki sposób, to jednocześnie też liczyć musi się z ewentualnymi problemami, jakie będzie niosła jego decyzja.

To może Cię również zainteresować

Zmiana pracy - jak zrobić to bez stresu

Najczęściej zadawane pytania

Jakie są cechy charakterystyczne stosunku pracy?

Stosunek pracy charakteryzuje się obowiązkiem wykonywania pracy na rzecz pracodawcy w zamian za wynagrodzenie. Jest to umowa, która wiąże strony w określony sposób i obejmuje szereg praw i obowiązków zarówno pracownika, jak i pracodawcy.

Kiedy następuje nawiązanie stosunku pracy?

Stosunek pracy powstaje w momencie, gdy strony zawrą umowę o pracę. Data nawiązania stosunku pracy to zazwyczaj dzień rozpoczęcia pracy określony w umowie lub dzień jej zawarcia, jeśli w umowie nie określono innego terminu.

Jakie są różne sposoby nawiązywania stosunku pracy?

Sposoby nawiązywania stosunku pracy obejmują zawieranie umowy o pracę, umowy zlecenia oraz umowy o dzieło. Każdy rodzaj umowy ma swoje charakterystyczne cechy i skutki prawne.

Czy umowa zlecenie lub umowa o dzieło powoduje nawiązanie stosunku pracy?

Umowa zlecenia lub umowa o dzieło nie powodują nawiązania stosunku pracy w sensie formalnoprawnym. Są to umowy cywilnoprawne, które nie wiążą stron tak samo, jak umowa o pracę.

Jakie przepisy prawa regulują nawiązywanie stosunku pracy?

Nawiązywanie stosunku pracy regulują przepisy prawa pracy, w tym Kodeksu pracy. W tych przepisach znajdują się zasady dotyczące zawierania umów o pracę, warunków pracy i płacy oraz inne kluczowe informacje dotyczące stosunku pracy.

Autor

Artykuł został opracowany i zmodyfikowany przez kilku autorów. Poniżej podajemy dane redaktora lub autora, który dokonał ostatniej modyfikacji.

Julia Gryglak

Stażysta

Autorka artykułów dla Aplikuj.pl, copywriter

4 komentarze

Leszek

Leszek

To jest oczywiste, jednak reguły czasami są tak opisane, że inaczej to działa. Przecież umowa o dzieło wcale nie musi być w konkretnym dniu podpisana.
Oskar

Oskar

Jeżeli jest tak jak piszecie to spoko, ale z doświadczenia wiemy że ludzie piszą przykłady jak to u nich było i wcale niełatwo jest potem dochodzić swego i nawet gdzie interweniować?
Szalun

Szalun

Wszystko musi być prawnie uregulowane, bo przecież były wielki bałagan i nikt w stanie nie byłby się rozeznać co komu przysługuje, na jakiej podstawie i na jakich zasadach.
Eden2

Eden2

Jeszcze ciekawiej jest gdy np. pracownik odmówi pracy gdy skierowany został z urzędu pracy. Nie dość, że pracy nie ma bo np. nieciekawa a dodatkowo dostaje bana ze świadczeniami ubezpieczeniem w up.

Dodaj komentarz

Wszystkie pola muszą być prawidłowo wypełnione

Komentarz został dodany

Redakcja Aplikuj.pl zastrzega sobie prawo usuwania komentarzy obraźliwych dla innych osób lub zawierających wulgarne słowa, adresy www oraz adesy e-mail i numery telefonów.

Dbamy o Twoją prywatność

Serwis wykorzystuje pliki cookies, czyli pliki tekstowe, które za zgodą Użytkownika są przechowywane na komputerze lub urządzeniu mobilnym Użytkownika, co może wiązać się również z przetwarzaniem danych osobowych Użytkownika. Pliki cookies przetwarzane przez Aplikuj.pl Paweł Strykowski, zarejestrowany w Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej pod adresem: ul. Legionów 26/28, 43-300 Bielsko-Biała, NIP: 5471567654, REGON: 070776507, w celu umożliwienia korzystania z Serwisu, jak również na potrzeby analizy zachowań Użytkownika w Serwisie, personalizacji prezentowanych Użytkownikowi treści oraz reklam, zapewnienia działania funkcji mediów społecznościowych oraz do zarządzania Serwisem. Szczegółowe informacje dotyczące plików cookies, jak również dostęp do panelu zarządzania ustawieniami cookies znajdziesz w naszej Polityce Prywatności.

Podstawą prawną przetwarzania Twoich danych osobowych zawartych w plikach cookies jest zgoda na przetwarzanie danych osobowych wyrażona poprzez akceptację wykorzystania plików cookies (art. 6 (1)(a) RODO).

Zgoda udzielona poprzez wybór opcji "Wyrażam zgodę" oznacza akceptację wszystkich wykorzystywanych w Serwisie plików cookies. Zgoda Użytkownika może być w każdym momencie zmieniona poprzez kliknięcie w link umieszczony w Polityce Prywatności.

Użytkownikom przysługują następujące prawa: prawo do żądania dostępu do swoich danych, prawo do ich sprostowania, prawo do usunięcia danych, prawo do ograniczenia przetwarzania oraz prawo do przenoszenia danych. Więcej informacji na temat przetwarzania danych osobowych, w tym przysługujących Użytkownikowi praw, można znaleźć w naszej Polityce Prywatności.

Dostosowuję swój wybór

Dokonaj szczegółowego wyboru poniższych ustawień, aby zapisać indywidualne ustawienia prywatności. Więcej szczegółowych informacji na ten temat znajdziesz w naszej Polityce Prywatności.

Pliki cookies niezbędne do świadczenia usług drogą elektroniczną Zawsze aktywne
Narzędzia statystyczne i marketingowe Google Tag Manager, Google Analytics, Google Ads, Facebook Piksel (remarketing)
Narzędzie analityczne HotJar Statystyka