Spis treści
Zdarzają się sytuacje, w których pracodawca decyduje się na zastosowanie elementu dyscyplinującego, którym jest kara porządkowa. Jak może wyglądać? W jakich sytuacjach może to zrobić? Odpowiadamy.
§ 1. Za nieprzestrzeganie przez pracownika ustalonej organizacji i porządku w procesie pracy, przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisów przeciwpożarowych, a także przyjętego sposobu potwierdzania przybycia i obecności w pracy oraz usprawiedliwiania nieobecności w pracy, pracodawca może stosować:
- karę upomnienia,
- karę nagany.
§ 2. Za nieprzestrzeganie przez pracownika przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy lub przepisów przeciwpożarowych, opuszczenie pracy bez usprawiedliwienia, stawienie się do pracy w stanie nietrzeźwości lub spożywanie alkoholu w czasie pracy - pracodawca może również stosować karę pieniężną.
Kiedy pracodawca może zastosować karę porządkową?
Pracodawca, aby nałożyć karę porządkową na swojego podwładnego, musi mieć ku temu podstawę. Zgodnie z art. 108 § 1 Za nieprzestrzeganie przez pracownika ustalonej organizacji i porządku w procesie pracy, przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisów przeciwpożarowych, a także przyjętego sposobu potwierdzenia przybycia i obecności w pracy oraz usprawiedliwiania nieobecności w pracy, pracodawca może stosować kary niefinansowe, czyli:
- upomnienie,
- naganę
Dodatkowo pracodawca może też w określonych przypadkach zastosować karę pieniężną. Niezależnie od rodzaju kary, zatrudniony ma możliwość odwołania się.
Kary inne niż w kodeksie pracy – czy są dopuszczalne?
W przypadku niesubordynacji pracownika pracodawca jest uprawniony do nałożenia kary porządkowej. Ta może być nałożona wyłącznie w trybie przewidzianym przez przepisy prawa pracy. Niedozwolone jest stosowanie innych kar niż te, które zostały wymienione w art. 108 Kodeksu Pracy.
Wysokość kary pieniężnej
Wysokość nałożonej kary pieniężnej jest regulowana i nie może przekraczać określonych limitów.
- Maksymalna wysokość jednorazowej kary pieniężnej nie może przekroczyć dziesięciokrotności minimalnego wynagrodzenia za pracę, ustalonego na dany rok.
- W ciągu jednego miesiąca kalendarzowego suma kar pieniężnych nałożonych na pracownika nie może przekroczyć jednej dziesiątej wynagrodzenia przysługującego pracownikowi za ten miesiąc.
Należy pamiętać, że procedura nakładania kar porządkowych musi być zgodna z przepisami kodeksu pracy, w tym z zasadami dotyczącymi informowania pracownika o możliwości nałożenia kary, prawem do obrony oraz ewentualnym odwołaniu się. Karę pieniężną można nałożyć tylko za wyraźnie określone naruszenia dyscypliny pracy, a sama możliwość stosowania takich kar musi być przewidziana w regulaminie pracy lub w umowie o pracę.
Prawo do obrony pracownika
Warto zauważyć, że wśród środków obrony, jakie otrzymuje pracownik od ustawodawcy, jest zarówno sprzeciw, jak i powództwo sądowe. To drugie nie może być jednak wykorzystane tylko wtedy, gdy wyczerpane zostaną wszystkie inne środki. Innymi słowy, pracownik nie może założyć sprawy w sądzie, jeżeli odpowiednio wcześniej nie odwołał się od kary porządkowej.
Zatrudnieni muszą pamiętać, że mogą odwołać się w dwóch przypadkach. W pierwszym mogą zakwestionować zasadność nałożonej kary w zakresie:
- ustalonego porządku,
- regulaminu pracy,
- przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy,
- przepisów przeciwpożarowych.
W drugim przypadku pracownik ma prawo negować zawartość formalną pisma, które otrzymał. Dokument ten musi być opatrzony kompletem odpowiednich informacji. W przypadku braków formalnych, czyli nieumieszczenia następujących danych:
- rodzaju naruszenia obowiązków pracowniczych,
- daty dopuszczenia się tego naruszenia,
- pouczenia o prawie wniesienia sprzeciwu od nałożonej kary porządkowej.
Uwaga: pracodawcę obowiązuje określony czas na nałożenie kary! Za brak formalny uznaje się również zastosowanie kary po upływie 2 tygodni od momentu powzięcia wiadomości o naruszeniu przez pracownika obowiązku pracowniczego oraz po upływie 3 miesięcy od dopuszczenia się przez niego tego naruszenia.
W jakim terminie pracownik może się odwołać?
Choć nałożenie kary porządkowej nie ma charakteru ostatecznego, trzeba pamiętać, że istotne są terminy. Ich przekroczenie uniemożliwi bronienie się. Pierwszym, najistotniejszym, jest termin 7 dni, od momentu otrzymania informacji o nałożeniu kary porządkowej. Właśnie w tym okresie pracownik, który chce skorzystać z odwołania, powinien złożyć sprzeciw.
W przypadku, gdy otrzymany dokument nie posiada odpowiedniego pouczenia właśnie o możliwości wniesienia odwołania, przyjmuje się, że pracownik sprzeciw może wnieść w każdy czasie, nawet po upływie wspomnianego powyżej terminu 7-dniowego.
Odwołanie i odpowiedź pracodawcy
Wpływ sprzeciwu nadaje sprawie dalszego biegu. W takim przypadku pracodawca musi się ustosunkować do otrzymanego pisma. Zanim to nastąpi, powinien zapoznać się ze stanowiskiem pracownika, który powinien być reprezentowany przez zakładową organizację związkową. W przypadku, gdy w zakładzie nie działają związki zawodowe, pracodawca podejmuje decyzję samodzielnie.
Przyjmuje się, że pracodawca może albo uwzględnić sprzeciw zatrudnionego w całości, albo w pewnej jego części. Może zrobić to w sposób wyraźny, decydując się na pisemne poinformowanie pracownika, może również wykorzystać tak zwany sposób dorozumiany. Wówczas jego działanie polega na zaniechaniu wymierzenia kary.
W przypadku, gdy pracodawca nie chce uwzględnić sprzeciwu i nie zgadza się ze stanowiskiem pracownika, ma on obowiązek poinformowania o tym swojego podwładnego. Zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa, powinien tego dokonać w terminie 14 dni. W innym przypadku przyjmuje się, że sprzeciw został uwzględniony.
Kara porządkowa a sąd
Każdy pracownik, którego sprzeciw został odrzucony i wyczerpał możliwe wewnątrzzakładowe środki przewidziane przez ustawodawcę, ma prawo skierować sprawę do sądu. I w tym przypadku warto zwrócić uwagę na termin. Zatrudniony, na którego została nałożona kara porządkowa, ma na to 14 dni. W postępowaniu sądowym badana jest jedynie legalność nałożonej kary. Sąd nie może zmienić jej rodzaju.
Jeżeli zainteresowany przeoczy termin wniesienia pozwu, to nie będzie możliwe jego przywrócenie. W taki przypadku sprawa zostaje definitywnie zakończona.
Podsumowanie
Do zdyscyplinowania pracownika nie zawsze jest potrzebna kara. Większość pracodawców stara się polubownie rozwiązać zaistniały problem, czasem jednak bezskutecznie. Jeśli zatrudniony nie zgadza się z decyzją pracodawcy, ma prawo do odwołania się. Oczywiście, jak każde odwołanie, powinno być poparte odpowiednimi argumentami.
To może Cię również zainteresować