Spis treści
Kara porządkowa a kodeks pracy
Nałożenie kary porządkowej przez podmiot zatrudniający jest związane z koniecznością dopełnienia szeregu formalności. Pracodawca nie tylko musi zawiadomić podwładnego na piśmie, ale również umieścić w nim między innymi pouczenie o przysługującym mu prawie zgłoszenia sprzeciwu i terminie jego wniesienia.
Warto przy tym pamiętać, że 7-dniowy termin wniesienia sprzeciwu nie podlega ani zawieszeniu, ani przywróceniu.
Odwołanie od kary porządkowej - kiedy do sądu?
Pracownik, na którego nałożono karę porządkową może wystąpić do sądu z powództwem o jej uchylenie. Warto jednak wskazać tu na wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 kwietnia 1999 roku (sygn. akt I PKN 644/98), w którym to stwierdził on, że jest to możliwe dopiero po wyczerpaniu postępowania wewnątrzzakładowego, czyli po wniesieniu w stosownych terminach sprzeciwu do pracodawcy. Oznacza to, że pracownik nie może wnieść pozwu do sądu, jeżeli nie skorzystał uprzednio z odwołania się bezpośrednio do pracodawcy. Dopiero wyczerpanie tej drogi pozwala na skorzystanie z kolejnych środków przewidzianych prawem.
Jak wnieść sprzeciw od kary porządkowej?
Z punktu widzenia pracownika ważnym jest, w jaki sposób może on odwołać się od nałożonej na niego kary porządkowej. Przede wszystkim osoba zatrudniona musi podać podstawę odwołania.
- kara porządkowa została nałożona po upływie terminów wskazanych w Kodeksie pracy - zgodnie z art. 109 Kodeksu pracy kara nie może być zastosowana po upływie 2 tygodni od powzięcia wiadomości o naruszeniu obowiązku pracowniczego i po upływie 3 miesięcy od dopuszczenia się tego naruszenia,
- brak faktycznej podstawy do nałożenia kary porządkowej - będzie to miało miejsce wówczas, gdy pracownik nie dopuścił się zarzucanego mu czynu,
- naruszenie trybu nakładania kary porządkowej - może mieć to miejsce wówczas, gdy kara nałożona została przez osobę nieuprawnioną,
- nałożenie kary porządkowej, która nie została przewidziana przez Kodeks pracy,
- kara, która jest niewspółmierna w stosunku do popełnionego przez pracownika czynu.
Choć Kodeks pracy nie wskazuje przy tym, w jakiej formie pracownik powinien się odwołać, to najlepiej, aby zatrudniony złożył sprzeciw w formie pisemnej. To istotne przede wszystkim dla celów dowodowych.
Pracodawca rozpatruje skargę
W zależności od tego, czy w zakładzie pracy działają związki zawodowe, pracodawca decyduje o uwzględnieniu lub odrzuceniu skargi po konsultacji, lub samodzielnie. Warto pamiętać, że podmiot zatrudniający może uwzględnić sprzeciw pracownika w całości lub tylko w pewnej części. Co więcej, może tego dokonać w sposób wyraźny (stosując choćby formę pisemną), może również w sposób dorozumiany (przez zaniechanie wymierzenia kary). Jeżeli pracodawca zdecyduje się na odrzucenie sprzeciwu pracownika, to jego obowiązkiem jest poinformować go o tym fakcie. Tylko w ten sposób jego podwładny będzie mógł zdecydować, czy wniesie pozew do sądu. Trzeba przy tym wskazać, że w tej kwestii wypowiadał się Sąd Najwyższy. W wyroku z dnia 19 lutego 1999 roku (sygn. akt I PKN 586/98) stwierdził on, że obowiązek powiadomienia pracownika o odrzuceniu sprzeciwu powinien zostać spełniony przez przygotowanie i doręczenie podwładnemu pisma odrzucającego sprzeciw w terminie 14 dni. Po upływie tego terminu przyjmuje się, że pracodawca uwzględnił sprzeciw.
Odwołanie od kary porządkowej - ważny termin
Jeżeli pracownik otrzymał pismo o nieuwzględnieniu przez pracodawcę wniesionego przez niego sprzeciwu, to może w terminie 14 dni wnieść odwołanie do sądu pracy. Warto pamiętać, że przywrócenie terminu nie jest możliwe, zaś sąd bada wyłącznie legalność nałożonej kary. W praktyce oznacza to, że nie będzie on mógł zmienić jej rodzaju. Jeżeli sąd uchyli wymierzoną karę pieniężną, to pracodawca musi liczyć się z koniecznością zwrotu równowartości kary.
Kary porządkowe w prawie pracy
Kodeks pracy przewiduje różne kary dla pracownika – szczegóły znajdują się w dziale czwartym. Oczywiście pracownik zawsze może złożyć odwołanie od kary porządkowej, ale uznawane jest ono wyłącznie w określonych przypadkach. Celem przepisów jest umożliwienie pracodawcy dyscyplinowania podwładnych po wystąpieniu określonych zachowań, noszących znamiona nagannych i mających bezpośredni wpływ na dezorganizację procesu pracy. Katalog dostępnych środków został wymieniony w artykule 108 Kodeksu pracy. Pracodawca może nałożyć karę upomnienia, karę nagany, a nawet karę pieniężną.
Poniżej umieszczamy przykładowe zawiadomienie o nałożeniu kary porządkowej na pracownika:
Dwie pierwsze kary mogą być udzielone, gdy pracownik nie przestrzega ustalonego porządku, przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisów przeciwpożarowych czy przyjętych sposobów usprawiedliwiania absencji bądź metod potwierdzania przybycia oraz obecności w pracy.
Kara pieniężna stosowana jest, gdy pracownik naruszył przepisy przeciwpożarowe, przepisy BHP lub opuścił pracę bez usprawiedliwienia. Może być także nałożona w sytuacji, gdy pracownik spożywa alkohol w czasie pracy lub stawił się w pracy w stanie nietrzeźwości. Podstawą do zastosowania kary przez pracodawcę zawsze jest wina pracownika, która rozumiana może być także jako lekkomyślność i niedbalstwo, a do tego może być nieumyślna.
Pracodawca zobowiązany jest do pisemnego poinformowania pracownika o nałożeniu kary porządkowej. Odwołanie od kary upomnienia, podobnie jak sprzeciw od kary nagany, również musi mieć formę pisemną. Termin wniesienia sprzeciwu wynosi 7 dni od momentu otrzymania zawiadomienia o ukaraniu. O tym, czy odwołanie będzie uwzględnione, czy odrzucone, decyduje pracodawca. Jest on zobowiązany do rozpatrzenia stanowiska zakładowej organizacji związkowej, która reprezentuje pracownika. W przypadku, gdy sprzeciw nie zostanie odrzucony w ciągu 14 dni od jego wniesienia, jest on uznawany za uwzględniony. Po odrzuceniu sprzeciwu pracownik może wystąpić o uchylenie kary do sądu pracy. Ma na to 14 dni od otrzymania informacji o odrzuceniu sprzeciwu. Po roku nienagannej pracy kara porządkowa zostaje usunięta z akt osobowych i uznana za niebyłą.
Podsumowując, pracodawca ma prawo nałożyć na pracownika karę porządkową, jednak musi go o tym poinformować na piśmie z zachowaniem określonych prawem pracy terminów. Pracownik zaś ma prawo odwołać się od nałożonej na niego kary.
To może Cię również zainteresować
