Spis treści
Co to jest związek zawodowy?
Najprościej rzecz ujmując: związek zawodowy to zrzeszenie pracowników wewnątrz zakładu pracy, które zarządzający firmą musi respektować. To wolna organizacja ludzi, których łączą wspólne interesy w danej firmie, i która może mieć duży wpływ na działania przez tę firmę podejmowane. Związki zawodowe np. pracowników więziennictwa czy oświaty już wiele razy wykazywały swoją skuteczność. To organizacje demokratyczne i działające na rzecz demokratyzacji relacji w zakładzie pracy, ponieważ powstają “oddolnie” i mają prawo np. przedstawiać własne postulaty, rozwiązania, wpływać na sprawy przedsiębiorstwa z korzyścią dla zatrudnionych w nim osób.
Związki zawodowe w dobie pandemii
W czasie pandemii związki zawodowe działają właściwie tak samo jak zawsze. Być może członkowie związków zawodowych są z powodu restrykcji związanych z Covid-19 zmuszeni do częstszego używania narzędzi online w celu komunikacji, ale to tylko wzmaga ich siłę, ponieważ można np. założyć grupę w serwisie społecznościowym, osobne skrzynki mailowe, choć osobiste spotkania, zebrania członków związku zawodowego w dobie pandemii podlegają takim samym restrykcjom jak każda inna dziedzina życia społecznego.
MAGAZYNIER NA MAGAZYNIE SPOŻYWCZYM (BONUS 125 EUR)
E&A Agencja Zatrudnienia (nr KRAZ 385)
- Holandia
OPERATOR MASZYN DO PRODUKCJI ZUP I SOSÓW (BONUS 125 EUR)
E&A Agencja Zatrudnienia (nr KRAZ 385)
- Holandia
PAKOWACZ CIASTEK (RÓWNIEŻ DLA PAR, BONUS 125 EUR)
E&A Agencja Zatrudnienia (nr KRAZ 385)
- Holandia
Pracownik hali w markecie budowalnym - Otwock
Work&Profit sp. z o.o.
- Otwock
Regulamin pracy a konsultacje ze związkami zawodowymi
Wprowadzanie zmian w regulaminie pracy wiąże się z koniecznością skonsultowania ich ze związkami zawodowymi. Konsultacje te mogą przebiegać różnie. Dajmy na to: pracodawca może chcieć przeforsować pewne zapisy w regulaminie pracy, które przez związek zostaną uznane za niekorzystne dla pracowników. Wtedy konieczna jest komunikacja i otwarty dialog, choć z praktyki wiemy również, że tego rodzaju negocjacje bywają trudne. Aby były skuteczne, muszą zakończyć się wypracowaniem rozwiązania kompromisowego. Z historii znamy również sytuacje, w których dochodziło do protestów związków zawodowych różnych branż. Zresztą same związki zawodowe mogą inicjować zmiany w regulaminie pracy. Mamy więc tu trochę “polityki”, gdyż obie strony ostatecznie muszą przystać na jakieś rozwiązanie “wpół drogi”.
Konsultacje z organizacją związkową a ochrona przed zwolnieniem
Związki zawodowe z definicji chronią prawa pracownicze. A więc np. wola wypowiedzenia umowy o pracę przez pracodawcę musi zostać skonsultowana z kadrą związkową. Związek zawodowy niejako roztacza nad pracownikami w nim zrzeszonymi parasol ochronny i upomina się o prawa pracownicze zgodnie z kodeksem pracy. Samowola pracodawcy zostaje więc w dużym stopniu ukrócona. Związek zawodowy może upomnieć się o pracownika, który do niego przynależy, ostatecznie może podjąć kroki prawne, jeśli uzna, że kodeks pracy został złamany przez pracodawcę. Ostateczną instancją, do której w przypadku zajścia zwolnienia pracownika może odwołać się związek zawodowy jest sąd pracy.
Wymóg uzyskania zgody organizacji związkowej
W Polsce związki zawodowe wprawdzie nie mają tak silnej pozycji jak np. w Finlandii (ten kraj od lat prowadzi w rankingach jakości życia, również dzięki sprawnym związkom zawodowym, które demokratyzują relacje zawodowe), jego rola często sprowadza się do roli opiniowania, radzenia, lecz czasem - dla niektórych swoich pomysłów i decyzji - konieczna dla pracodawcy będzie zgoda związkowców. Tak jest np. przy dystrybucji pieniędzy z funduszy socjalnych firmy, różnego rodzaju pożyczek wewnątrz firmy, akceptacji dla regulaminów pracy. To wszystko są sprawy wagi egzystencjalnej dla pracowników, a więc czasem może wystąpić sytuacja typu: związek zawodowy kontra pracodawca. Wtedy obie strony siadają przy jednym stole do rozmów negocjacyjnych.
Jakie są obowiązki pracodawcy względem związków zawodowych?
Powstanie związku zawodowego z konieczności wymusza na pracodawcy zmianę zachowania i strategii prowadzenia firmy. Pracodawca od tej chwil ma obowiązek konsultowania wielu swoich decyzji ze związkiem (związek zawodowy Solidarność dał dobre przykłady tego typu praktyk). Pracodawca jest w pewnych kwestiach zmuszony wysłuchać opinii związku, w innych przypadkach nie może podjąć decyzji bez akceptacji związku zawodowego. Pracodawca ma też obowiązek zapewnienia dla funkcjonowania takiej organizacji warunków lokalowych i urządzeń niezbędnych do komunikacji. Pracodawcy, z oczywistych względów, niechętnie patrzą na związki zawodowe, ale z punktu widzenia pracownika są one wielką korzyścią. Pracodawca nie może nawet myśleć o tym jak zlikwidować związek zawodowy (o ile działa on w granicach prawa), może co najwyżej dążyć do porozumienia.
Związek zawodowy - czy pracodawca musi z nim współpracować?
Interesy pracodawcy i pracowników stowarzyszonych w związku zawodowym często bywają rozbieżne. Oczywiście idealną sytuacją jest taka, gdy interesy te idą w parze, przysparzając firmie zaangażowanych pracowników, którzy są świadomi celów firmy i gotowi dla nich działać. Nie we wszystkich jednak sprawach zakładu pracy związek zawodowy będzie miał rolę decydującą. Istnieje szereg kwestii, w których związek zawodowy działa jedynie na zasadzie wydawania opinii i zaleceń, przedstawia postulaty. Jednakże w niektórych zagadnieniach dotyczących losów firmy pracodawca ma obowiązek rozmów dążących do wzajemnego uzgodnienia stanowisk. W innym przypadku związkowcy mogą sięgnąć po instrumenty prawne. Tak, jeśli istnieje już związek zawodowy (np. niezależny związek zawodowy sw), to pracodawca jest prawnie zmuszony do rozstrzygania pewnych spraw w uzgodnieniu ze związkiem. Na przestrzeni ostatnich lat możemy zauważyć, że zakres wpływu związków zawodowych na procesy toczące się w przedsiębiorstwie lub branży (zobaczmy tylko, co potrafi związek zawodowy pracowników prokuratury) - wzrósł.
Jak przystąpić do związku zawodowego?
Z zasady każdy pracownik danego przedsiębiorstwa może zostać członkiem związku zawodowego. Aby tego dokonać należy złożyć wniosek do rady związkowej. Związkom zawodowym zależy na ich liczebności i aktywności członków, więc każdy pracownik zostanie w takiej organizacji powitany z otwartymi ramionami. Przystępowanie do już utworzonego związku zawodowego jest więc bardzo proste, prostsze niż jego ukonstytuowanie, choć z tą drugą sprawą - praktycznie i formalnie - też nie ma większych problemów. Aby przystąpić do związku zawodowego potrzebna jest jedynie nasza pisemnie wyrażona wola oraz zgoda władz związkowych.
Jak założyć związek zawodowy w zakładzie?
To nie jest takie trudne, a może przynieść zatrudnionym wiele korzyści. Aby utworzyć związek zawodowy (np. związek zawodowy fizjoterapeutów, maszynistów lub jakikolwiek inny), wystarczy:
- zebrać grupę co najmniej 10 osób (pracowników)
- uchwalić uchwałę o powołaniu związku
- dokonać wpisu do KRS
Jak założyć związek zawodowy? Właśnie tak. Wystarczy trochę solidarności, wspólny interes pracowniczy i wspólne cele, a związek zawodowy zaczyna działać i pracodawca musi się odtąd liczyć z jego zdaniem.
- W czasie pandemii związki zawodowe działają właściwie tak samo jak zawsze, choć częściej korzystają z narzędzi online do komunikacji związanej z restrykcjami Covid-19.
- Wprowadzanie zmian w regulaminie pracy wiąże się z koniecznością skonsultowania ich ze związkami zawodowymi, które chronią prawa pracownicze, a czasami inicjują takie zmiany.
- W Polsce związki zawodowe mają większość obowiązków opiniowania i informowania, ale pracodawca musi współpracować z nimi; w niektórych przypadkach konieczna jest zgoda związkowców, jak np. przy dystrybucji pieniędzy z funduszy socjalnych firmy.
