Zarówno umowa zlecenie, jak i umowa o dzieło są regulowane przez Kodeks cywilny, nie zaś przez Kodeks pracy. Różnica ta tylko laikowi może wydawać się niewielka. W praktyce każdy świadczący pracę na podstawie wyżej wymienionych form nie będzie pracownikiem w kodeksowym tego znaczeniu, zatem nie będzie korzystał z ochrony i wielu świadczeń socjalnych, które przysługują się osobom pracującym na etat. I choć umowa zlecenie od umowy o dzieło różni się pod wieloma względami, wielu pracodawców wciąż nie rozróżnia tych dwóch form. O czym pamiętać zawierając... No właśnie, którą umową?
Przedmiot umowy
Pierwszorzędną kwestią jest określenie, co ma być przedmiotem umowy. Od tego praktycznie zależy, jaka umowa zostanie pomiędzy stronami podpisana. W przypadku umowy o dzieło, rezultatem prac podjętych przez osobę świadczącą pracę, jest określone dzieło. Zazwyczaj odpowiada ono osobistym potrzebom zamawiającego, może być wytworem materialnym lub przeciwnie ? niematerialnym, dla przykładu, rysunkiem czy zdjęciem. Ponadto, dzieło to musi być samoistne i obiektywnie pewne co do osiągnięcia, powstania. Samą istotą umowy o dzieło, zgodnie z art. 627 Kodeksu cywilnego, jest to, co przez nią rozumiemy, zaś w tym wypadku: Przez umowę o dzieło przyjmujący zamówienie zobowiązuje się do wykonania oznaczonego dzieła, a zamawiający do zapłaty wynagrodzenia.
Zupełnie inaczej jest w przypadku umowy zlecenie. Tutaj przedmiotem jest podjęcie określonych, zleconych działań wraz z realizowaniem wskazanych czynności. Owe czynności nie muszą jednak skutkować uzyskaniem konkretnego efektu, czyli dzieła. I tak, zgodnie z art. 734 Kodeksu cywilnego: Przez umowę zlecenie przyjmujący zlecenie zobowiązuje się do dokonania określonej czynności prawnej dla dającego zlecenie. Zgodnie z przywołanym przypisem, każda osoba, która będzie zastanawiała się, którą umowę podpisać, powinna wyczerpująco przedstawić przedmiot umowy. Jego dokładne zdefiniowanie i wskazanie ewentualnych obowiązków drugiej strony, pozwoli na wyeliminowanie błędu w tym zakresie.
Jak długo?
Przy rozróżnianiu umowy o dzieło od umowy zlecenia warto również wziąć pod uwagę kwestię czasowości. Ta druga może być zarówno terminowa, jak i bezterminowa. W każdym przypadku każda ze stron ma możliwość wypowiedzenia umowy, choć należy wówczas wskazać podstawę, czyli przyczynę. Nieco inaczej jest w przypadku umowy o dzieło.
Umowa na działo charakteryzuje się swoistego rodzaju jednorazowością. Oznacza to tyle, że powinna zostać zawarta na stosowny okres, zaś termin powinien przypadać na dzień skończenia dzieła. Przy tej formie cywilnoprawnej nie można też mówić o wypowiedzeniu. Zgodnie z art. 644 Kodeksu cywilnego, zamawiający może w każdej chwili odstąpić od umowy, jeżeli dzieło nie zostało ukończone.
Wynagradzanie za świadczoną pracę
Co do zasady, za każde dzieło, które jest wynikiem zawartej umowy o dzieło, wytwórcy należy się wynagrodzenie. Przy umowie zlecenie nie jest to już takie oczywiste. Otóż, zgodnie z art. 735§1 Kodeksu pracy: Jeżeli ani z umowy, ani z okoliczności nie wynika, że przyjmujący zobowiązał się wykonać je bez wynagrodzenia, za wykonanie zlecenia należy się wynagrodzenie. Więcej, przy umowie o dzieło ? w przypadku, gdy strony nie umówiły się na konkretną kwotę ? płaci się jak za zwykłe dzieło tego rodzaju lub ewentualnie według uzasadnionych nakładów pracy. Samo zatem wynagrodzenie może być ustalone metodą ryczałtową lub też kosztorysową ? zależy to przede wszystkim od samych ustaleń, jakie zawarły pomiędzy sobą strony umowy.
Osobiste wykonanie
Również i ten aspekt różnicuje omawiane umowy. Co do zasady, umowa zlecenie jest umową, która wymaga osobistego udziału zleceniobiorcy. I choć przyjmujący może powierzyć wykonanie zlecenia osobie trzeciej, to jednak ? zgodnie z art. 738§1 Kodeksu pracy ? tylko za zgodą zleceniodawcy, czyli wówczas, gdy w umowie znajdzie się stosowny zapis.
Umowa o dzieło w tej kwestii to przeciwne stanowisko ? uznaje się, że co do zasady nie zobowiązuje ona tego, kto ją podpisuje do osobistego świadczenia pracy. Wyjątkiem jest oczywiście sytuacja, gdy stosowny zapis znalazł się w umowie, którą podpisały strony. Wówczas zleceniobiorca może odstąpić od tej zasady wyłącznie za zgodą tego, kto zlecił mu wykonanie prac.
Podsumowanie ? dlaczego to takie ważne?
Poprawne rozstrzyganie w zakresie umów cywilnoprawnych może mieć kluczowe znaczenie dla finansów firmy. W takim przypadku warto bowiem pamiętać, że każda z umów niesie za sobą określone konsekwencje. Umowa o dzieło ze swej istoty wymaga, aby powstał rezultat w postaci określonego dzieła, zaś umowa zlecenie nie akcentuje tej kwestii jako konieczności, ostatecznego punktu.
Z punktu widzenia osoby zlecającej, najistotniejszą sprawą ? jak się wydaje ? jest konieczność opłacenia stosownych składek na ubezpieczenie społeczne przy umowie zlecenie, gdyż umowa o dzieło jest z nich zwolniona. I właśnie z tego choćby względu ? aby nie narażać się na konieczność płacenia ewentualnych odsetek ? warto zapoznać się z różnicami pomiędzy omawianymi powyżej umowami.
To może Cię również zainteresować
