Spis treści
Przeczytaj też: Urząd Pracy, ZUS, PIP i Urząd Skarbowy
Czy urząd skarbowy może sprawdzić konto prywatne?
Odpowiedź na pytanie, czy urząd skarbowy może wejść na rachunek bankowy, może wydawać się jednoznaczna. Rzeczywiście organ podatkowy ma takie uprawnienia, a od 1 lipca 2022 roku ma w tym zakresie pełną swobodę. Przed tą datą kontrola rachunku przez urząd skarbowy mogła odbyć się dopiero po wszczęciu postępowania podatkowego. Wówczas urząd mógł ubiegać się o udostępnienie przez bank potrzebnych danych.
Należy przy tym zaznaczyć, że organ podatkowy nie tyle uzyskuje dostęp do konta, ile do informacji o nim. Warty podkreślenia jest także fakt, że nawet po rozpoczęciu postępowania podatkowego urząd skarbowy nie otrzymuje dostępu do danych w trybie natychmiastowym.
Przed 1 lipca 2022 urząd musiał zwrócić się do podatnika, aby dobrowolnie przekazał on żądane informacje. Dopiero gdy ten odmówił lub w ogóle nie ustosunkował się do tej prośby we wskazanym terminie, na wniosek przedstawicieli prowadzących postępowanie naczelnik US mógł wydać postanowienie o udostępnienie informacji przez bank. W większości przypadków instytucja finansowa była zobowiązana do przekazania danych urzędowi skarbowemu. Aktualny stan prawny całkowicie odmienił tę procedurę i Urząd Skarbowy może sprawdzać prywatne konta wszystkich podatników. Obecnie każdy Naczelnik dowolnego Urzędu Skarbowego może wejść na konto dowolnego podatnika bez jego wiedzy.
Sprawdź też: Urzędnicy rozliczą PIT za Ciebie?
Jakie dane bank przekazuje urzędowi skarbowemu?
Istotne jest nie tylko to, czy urząd skarbowy może sprawdzić konto prywatne, ale również jakie informacje może w ten sposób uzyskać.
- rachunkach bankowych i oszczędnościowych klienta (jeśli je posiada),
- aktualnym stanie rachunków oraz obrocie na nich,
- rachunkach pieniężnych i rachunkach papierów wartościowych oraz o stanie i obrocie na nich,
- nabytych za pośrednictwem banku akcjach Skarbu Państwa lub obligacji Skarbu Państwa oraz o obrocie nimi,
- zawartych umowach kredytowych, pożyczkach pieniężnych czy umowach depozytowych,
- obrocie certyfikatami depozytowymi i innymi papierami wartościowymi wydawanymi przez banki.
Czytaj też: Podatek od darowizny – kiedy zapłacimy podatek? Limity, zwolnienia i grupy podatkowe od spadków i darowizn
Czy urząd skarbowy może zablokować rachunek bankowy?
Obawa przed zablokowaniem rachunku bankowego przez urząd skarbowy dotyczy przede wszystkim osób prowadzących działalność gospodarczą. Jednak po wprowadzeniu nowych przepisów dotyczy to w równym stopniu osób fizycznych. Czy urząd skarbowy może zablokować konto? Taka możliwość istnieje, choć analogicznie jak w przypadku sprawdzenia rachunku, jest ona regulowana przepisami. Znamy jednak przypadki zablokowania rachunków bankowych osób fizycznych wskutek błędnej analizy wpływów na konto podatnika.
Należy jednak od razu zaznaczyć, że blokada konta nie jest dokonywana przez naczelnika urzędu skarbowego – może do tego dojść jedynie na podstawie postanowienia wydanego przez Szefa Krajowej Administracji Skarbowej (KAS). Jak możemy przeczytać w art. 119zv Ordynacji podatkowej, decyzja taka może zostać podjęta, jeżeli posiadane informacje, w szczególności wyniki analizy ryzyka, wskazują, że podatnik może wykorzystywać działalność banków lub SKOK-ów do celów mających związek z wyłudzeniami skarbowymi, lub do czynności zmierzających do wyłudzenia skarbowego, a blokada rachunku jest konieczna, aby temu przeciwdziałać.
Pierwsza blokada jest dokonywana na okres nie dłuższy niż 72 godziny. Ma to na celu przede wszystkim uniemożliwienie dokonania wyłudzenia skarbowego oraz dokładne zbadanie okoliczności pozwalające na stwierdzenie, czy ryzyko nadużyć rzeczywiście istnieje. Termin blokady może zostać przedłużony do 3 miesięcy, jeśli zachodzi uzasadniona obawa, że podmiot nie wykona zobowiązania podatkowego przekraczającego równowartość 10 000 euro.
- bieżące wynagrodzenie wypłacane na podstawie umowy o pracę zawartej co najmniej 3 miesiące przed dniem dokonania blokady wraz z zaliczką na podatek dochodowy od osób fizycznych oraz składkami na ubezpieczenie społeczne należnymi od wypłacanego wynagrodzenia,
- zasądzone alimenty lub rentę o charakterze alimentacyjnym,
- zapłatę zobowiązania podatkowego lub należności celnej przed terminem płatności z zablokowanego rachunku,
- zwolnienie środków z zablokowanego rachunku.
Zobacz też: Pracujesz „na czarno”? Sprawdź, jakie sankcje Ci grożą
Czy urząd skarbowy może zająć konto zagraniczne?
Jeszcze kilka lat temu polskie urzędy skarbowe nie były informowane przez ich zagraniczne odpowiedniki o fakcie posiadania rachunków bankowych przez obcokrajowców. Wszystko zmieniło się w chwili wdrożenia standardu CRS (Common Reporting Standard) – w Polsce został on wprowadzony ustawą obowiązującą od 1 maja 2017 roku. System CRS ma zwiększyć ściągalność podatków oraz ograniczyć zjawisko ukrywania dochodów przed krajowym fiskusem. Na podstawie CRS kraje automatycznie wymieniają się informacjami na temat swoich rezydentów podatkowych.
Aktualne pozostaje więc pytanie, czy urząd skarbowy może zająć konto zagraniczne? Zajęcie zagranicznego rachunku bankowego nie jest możliwe. Ewentualna egzekucja zaległości wynikających z polskiego systemu podatkowego może zatem zostać przeprowadzona przez organy podatkowe w danym kraju na wniosek polskiego urzędu skarbowego. Mimo to należy mieć świadomość, że instytucje krajów będących sygnatariuszami CRS, przekazują sobie dane, które pozwalają na identyfikację rezydenta podatkowego, takie jak:
- aktualne saldo na rachunkach bankowych,
- wartość zgromadzonych aktywów,
- suma odsetek brutto na rachunkach powierniczych i depozytowych,
- suma wypłaconych dywidend,
- wartość przychodów ze sprzedaży aktywów.
Urząd skarbowy ma liczne uprawnienia, wśród których wymienia się możliwość sprawdzenia konta podatnika. Należy pamiętać, że od 1 lipca 2022 roku uprawnienia KAS są jeszcze szersze.