Umowa o zakazie konkurencji
Jednym z dokumentów, o które warto zadbać w niektórych branżach przy nawiązywaniu stosunku pracy z nowymi pracownikami, jest umowa o zakazie konkurencji. Jeżeli twoja firma oferuje specjalistyczne usługi lub właśnie pracujesz nad produktem, który będzie rynkową nowością, to powinieneś pomyśleć o tym, by zabezpieczyć się przed potencjalnym konkurencyjnym działaniem swoich pracowników. Kiedy zaproponować podwładnym dodatkowo podpisanie umowy o zakazie konkurencji?
Nie każdy pracodawca musi decydować się na zastosowanie takiej umowy. Zakaz konkurencji jest ważny przede wszystkim dla tych przedsiębiorców, których firmy koncentrują się na dostarczaniu innowacyjnych rozwiązań. Przykładem może być przedsiębiorstwo zajmujące się dostarczaniem oprogramowania dedykowanemu określonym podmiotom. Wówczas nawet jeżeli przedsiębiorca nie ma jeszcze konkurencji, zaś jego pracownicy mają dostęp do kluczowych informacji, to powinien przemyśleć taką możliwość przynajmniej wobec niektórych zatrudnionych. W praktyce zakaz konkurencji powinien obejmować podwładnych mających dostęp do najważniejszych informacji, których wykorzystanie mogłoby narazić przedsiębiorcę na szkody materialne.
Umowa o zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy
Zaletą zakazu konkurencji jest to, że przedsiębiorca może go podpisać z wybranymi pracownikami zarówno w czasie trwania stosunku pracy, jak i po jego ustaniu. Choć w pierwszym przypadku nie będzie musiał liczyć się z dodatkowymi kosztami, to w drugim już powinien być świadomy tego, że będzie musiał płacić. Ile konkretnie? Ustawodawca pozostawia tu dużą swobodę zainteresowanym stronom, choć jednocześnie zastrzega, że odszkodowanie za zakaz konkurencji przyznane pracownikowi nie może być niższe od 25% wynagrodzenia otrzymanego przez pracownika przed ustaniem stosunku pracy.
Odszkodowanie to były już pracodawca może wypłacić zarówno jednorazowo, jak i uiszczać należności w miesięcznych ratach. Jeżeli strony nie uzgodnią wysokości odszkodowania lub w razie wątpliwości w tym zakresie, o wysokości odszkodowania, jakie należy się byłemu pracownikowi zadecydować powinien sąd pracy.
Wzór umowy o zakazie konkurencji
Ponieważ zakaz taki faktycznie może dla pracodawcy oznaczać konkretne koszty, powinien on przeanalizować, czy podpisanie takiego dokumentu jest koniecznie oraz co dokładnie może być zawarte w umowie o zakazie konkurencji. Pamiętać musi przy tym o dwóch kwestiach. Pierwsza to taka, że zakaz konkurencji, czyli np. pracowania dla innych podmiotów czy prowadzenia działalności gospodarczej, w swej treści musi się odnosić do zakresu obowiązków pracownika, jakie wykonuje on na rzecz swojego pracodawcy. W praktyce sprowadza się to do tego, że pracodawca nie może zabronić swojemu podwładnemu prowadzenia firmy, której zakres świadczonych usług nie będzie pokrywał się z jego.
Umowa o zakazie konkurencji powinna być bezwzględnie zawarta na piśmie, bo w przeciwnym razie jest nieważna. Taki zapis znajduje się w Kodeksie pracy i nie jest przypadkowy. Mając umowę, pracodawcy jest łatwiej udowodnić, że jego podwładny działa na jego niekorzyść, mimo że został zobowiązany do zachowania poufnych informacji tylko dla siebie. Stosowny zapis uniemożliwiający pracę dla konkurencji może być ujęty w umowie o pracę lub być sporządzony jako osobne pismo. W drugim przypadku najlepiej skorzystać z gotowego wzoru umowy o zakazie konkurencji – należy pamiętać o dodaniu miejsca i daty sporządzenia dokumentu oraz opatrzeniu stosownym podpisem.