Spis treści
Sytuacja pokolenia 50+ na rynku pracy
O problemach pracowników w wieku powyżej 50. roku życia na rynku pracy każdy z pewnością słyszał. Z drugiej strony coraz więcej osób chce pracować dłużej i być aktywnym zawodowo nawet po osiągnięciu wieku emerytalnego. Pojawiła się więc konieczność podjęcia działań, które pomogą tym osobom odnaleźć się na rynku pracy. W ostatnich latach kilka krajów Europy Zachodniej zdecydowało się wprowadzić tzw. kontrakty międzypokoleniowe. Dziś można powiedzieć, że się one nie sprawdziły. Dlaczego? Czy to kwestia nastawienia pracodawców, czy może problem jest bardziej złożony i wymaga podjęcia bardziej zdecydowanych kroków?
Czym są kontrakty międzypokoleniowe?
Termin "kontrakt międzypokoleniowy" upowszechnił się w naukach społecznych pewien czas temu i jest ściśle związany z czekającymi poszczególne społeczeństwa przemianami demograficznymi. Ogromnym problemem jest m.in. starzenie się społeczeństwa, podwyższanie wieku emerytalnego czy brak aktywizacji osób w dojrzałym wieku. Te najczęściej nie są w stanie odnaleźć się na dynamicznym i wciąż zmieniającym się rynku pracy. I choć pracownicy 50+ są najczęściej doświadczeni i lojalni, dla wielu pracodawców to wciąż za mało, aby zdecydować się na ich zatrudnienie. Kontrakty międzypokoleniowe, jakie zostały wprowadzone w krajach Europy Zachodniej, miały być środkiem na promocję zatrudnienia osób w dojrzałym wieku. Niestety, dziś wiadomo, że ten ciekawy plan nie jest udany.
Międzypokoleniowa współpraca
Międzypokoleniowa współpraca jest kluczowym elementem wielopokoleniowych firm, docenianym przez pracowników. Starzenie się społeczeństwa to globalne zjawisko, które przekłada się na coraz bardziej zróżnicowany wiekowo rynek pracy. Faktem jest, że różne pokolenia pracowników przynoszą do firmy różne perspektywy, doświadczenia i umiejętności, co może stanowić dla niej ogromną wartość. Dlatego też, pracownicy powinni dostrzegać w tej różnorodności szansę na wzajemne uczenie się i rozwijanie nowych umiejętności.
Komunikacja międzypokoleniowa
Kasjer/merchandiser w sklepie kosmetycznym/drogerii Warka
Work&Profit sp. z o.o.
- Warka
Monter klimatyzacji-NIEMCY
Rübsam Fachkräfte GmbH & Co.KG
- Niemcy
Pracownik sektora obsługi klienta w markecie budowlanym Nowy Targ
Work&Profit sp. z o.o.
- Nowy Targ
Pracownik biurowy z językiem angielskim
Intersilesia McBride
- Strzelce Opolskie
Specjalista ds. Utrzymania Ruchu (Mechatronik)
Hirschvogel Components Poland Sp. z o.o.
- Gliwice
Komunikacja międzypokoleniowa jest kolejnym ważnym aspektem pracy w zróżnicowanym wiekowo środowisku. Właściwa komunikacja pomiędzy różnymi pokoleniami pracowników może przyczynić się do lepszego zrozumienia i docenienia różnorodności oraz do zapobiegania konfliktom. Komunikacja międzypokoleniowa wymaga od każdego pracownika otwartości, szacunku dla różnic i umiejętności słuchania. Jest to klucz do zrozumienia potrzeb, oczekiwań i wartości pracowników różnych pokoleń, a tym samym do tworzenia harmonijnego i efektywnego miejsca pracy.
Wielopokoleniowe firmy
Wielopokoleniowe firmy, w których pracują ludzie różnych pokoleń, mają możliwość wykorzystania potencjału, jaki niesie ze sobą ta różnorodność. Osoby starsze, z bogatym doświadczeniem zawodowym, mogą służyć jako mentor dla młodszych pracowników, którzy z kolei, dzięki swojej otwartości na nowe technologie i świeżej perspektywie, mogą wnosić innowacje i nowatorskie pomysły. W takim środowisku każdy pracownik ma szansę na rozwój i czerpanie z doświadczeń innych, co skutkuje wzrostem efektywności i produktywności całego zespołu.
| Aspekt | Różne Pokolenia | Wielopokoleniowe Firmy | Komunikacja Międzypokoleniowa |
|---|---|---|---|
| Potencjał | Zróżnicowane perspektywy i umiejętności | Innowacje i mentorstwo | Harmonijna praca |
| Wyzwanie | Zrozumienie różnic | Integracja różnych pokoleń | Otwartość i szacunek |
Współpraca międzypokoleniowa we Francji - nie udany eksperyment
Jednym z postulatów wyborczych prezydenta Francoisa Hollande'a były właśnie kontrakty międzypokoleniowe. Projekt ustawy, jaki przygotowano, obejmował dwie płaszczyzny zatrudniania osób 50+. Z jednej strony były to korporacje i duże przedsiębiorstwa, które po prostu zobowiązano do zawierania umów z dojrzałymi pracownikami, z drugiej strony program skierowano również do małych i średnich firm. W ich przypadku nacisk położony został na zachętę. Zgodnie z założeniami, przedsiębiorcy, którzy zatrudniają do 50 osób, mogą realizować kontrakty międzypokoleniowe i jednocześnie otrzymywać dotację - przez 3 pierwsze lata - w wysokości 4 tys. euro rocznie. Pieniądze te przelane zostaną na rachunek bankowy firmy wówczas, gdy jej właściciel zatrudni osoby do 26. roku życia i jednocześnie pozostawi w załodze pracowników w wieku min. 57 lat.
Na przykładzie Francji specjaliści wskazują główne błędy, które sprawiły, że kontrakty międzypokoleniowe - zamiast je rozwiązać - same stały się dużym problemem. Podstawową kwestią jest fakt, że wyboru nie pozostawiono dużym przedsiębiorstwom. Przeciwnie - nie tylko zmuszono je do zatrudniania pracowników 50+, ale w ustawie znalazły się również zapisy, które umożliwiały nałożenie kary na właściciela w sytuacji, gdy postanowił on zlekceważyć nakaz. W efekcie zatem znacząca część firm musiała nie tylko przeorganizować swoją politykę kadrową, ale również ograniczyć zatrudnienie osób młodszych. Co więcej, firmy te nie kwalifikują się do otrzymania dotacji. Warto też podkreślić, że niemożność dostosowania się do zmian spowodowała, że egzekwowanie tego, czy pracodawcy rzeczywiście zatrudniają osoby w wieku 50+ rozpoczęto dopiero kilka miesięcy po wstępnym terminie.
Belgia - kolejna nie udana próba
Podobny projekt, choć wcześniej niż we Francji, próbowano wprowadzić w Belgii. Tam wprowadzony został tzw. pakt solidarności międzypokoleniowej. Jego wdrożenie miało nie tylko ułatwić zdobycie pracy pracownikom doświadczonym, ale również pracownikom młodym, którzy nie posiadają doświadczenia i nie mają konkretnych umiejętności. Jednocześnie rząd zachęcał do aktywności zawodowej osoby, które przeszły na emeryturę. Ciekawe hasła okazały się jednak niewystarczające. Problemem jest również to, że prawo nie zostało w pełni zaimplementowane. Zgodnie ze stanowiskiem tamtejszych ekspertów, wprowadzone zmiany nie przyniosły oczekiwanych efektów. I z tego też względu pojawia się pytanie, czy rzeczywiście można takimi środkami skutecznie zachęcać pracodawców do zatrudniania pracowników 50+.
