Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych to, jak sama nazwa wskazuje, środki zapewnione pracownikowi w sytuacji, gdy pracodawca nie będzie w stanie wywiązać się z podstawowych obowiązków wobec zatrudnionego. Historia Funduszu sięga 1993 roku, a jego organizacją do dziś zajmuje się Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, które co roku publikuje sprawozdania w wykonania planu FGŚP. Ma to swoje podłoże w synchronizacji ustawodawstwa z prawem Unii Europejskiej, w zakresie zabezpieczenia interesów pracowników. Zarówno oni, jak i sami pracodawcy, powinni więc orientować się w podstawowych zapisach dotyczących działalności FGŚP oraz konsekwencjach działania Funduszu dla każdej ze stron zawierających stosunek pracy.
Fundusz gwarantowanych świadczeń pracowniczych – zadania
Od niemalże dwudziestu lat Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych asekuruje prawidłowe funkcjonowanie zobowiązań finansowych na linii przełożony-pracodawca. Spełnia on dwa podstawowe zadania. Po pierwsze pomaga zarówno pracownikowi, jak i pracodawcy w przypadku niewypłacalności przedsiębiorstwa. Realizuje wypłaty należnych świadczeń, ze względu na brak takiej możliwości ze strony pracodawcy oraz na podstawie przepisów szczególnych. Drugim zadaniem Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych jest dochodzenie zwrotu świadczeń wypłaconych na rzecz osób i podmiotów.
Fundusz działa na zasadzie odprowadzania przez przedsiębiorców składek na rzecz zatrudnionych. Zasadniczo składki opłacane są przez osoby prowadzące działalność gospodarczą w kraju oraz na terenie państw Unii Europejskiej, przez oddziały banków zagranicznych, instytucji udzielających kredytów, zagranicznych zakładów ubezpieczeń oraz oddziały reprezentujące zagranicznych przedsiębiorców, jeśli zatrudniają chociaż jednego pracownika, związanego z działalnością prowadzoną w Polsce.
Pracownik Produkcji - Operator Maszyn i Urządzeń w Zakładzie Prefabrykacji
POZ BRUK sp. z o.o. sp. j.
- Rokietnica
Mimo, że głównymi beneficjentami Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych są sami pracownicy, niewiele osób zdaje sobie sprawę z tego, że zostają objęci funduszem już z tytułu podlegania składkom emerytalnym i rentowym. Ich opłacanie nakłada na pracodawców obowiązek opłacania dodatkowej składki na FGŚP za każdego zatrudnionego w oparciu o umowę o pracę, umowę o pracę nakładczą, umowę agencyjną, umowę zlecenie oraz świadczenie usług, a także umowę o pracę zarobkową na rzecz produkcji rolnej.
Częstą wątpliwością pracowników jest określenie płatnika – kto więc płaci składki za Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych? W tym przypadku to właśnie pracodawca opłaca obligatoryjną składkę, której stopa procentowa wynosi 0,1 % od kwoty podstawy wymiaru składek emerytalno-rentowych.
Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych – różnice
Podstawową różnicą pomiędzy Funduszem Pracy a Funduszem Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych jest cel ich powstania i rola jaką spełniają. Fundusz Pracy to przede wszystkim promocja zatrudnienia i poprawa kondycji rynku pracy, poprzez przeciwdziałanie bezrobociu i wspieranie efektywności narzędzi aktywizacji zawodowej ludności. Składki na Fundusz Pracy również opłaca się w czasie trwania odprowadzania składek emerytalno-rentowych, jednak jej wysokość jest wyższa niż w przypadku FGŚP i obecnie wynosi 2,45 % wymiaru podstawy składki emerytalno-rentowej. Fundusz Pracy wspomaga działalność klubów pracy, wypłatę zasiłków dla bezrobotnych i stypendiów naukowych. Działa również na rzecz promocji zatrudnienia i szeroko pojętej poprawy sytuacji na rynku pracy.
Z kolei Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych odnosi się do działań konkretnego przedsiębiorcy, jednak dotyczy nie tylko obecnie zatrudnionych pracowników. Fundusz działa w celu ochrony praw pracowniczych do otrzymywania należności, dlatego mogą się o niego starać także byli pracownicy, członkowie rodziny zmarłego zatrudnionego bądź byłego pracownika uprawnieni do renty rodzinnej, sam pracodawca, likwidator syndyk oraz każda inna osoba reprezentująca zarząd majątkiem pracodawcy.
Zarówno pracownicy, jak i pracodawcy powinni zdawać sobie sprawę, że w opłacaniu składek na rzecz Funduszu Pracy oraz Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych można wyróżnić grupy, które nie podlegają obowiązkowemu odprowadzaniu składek. Należą do nich pracownicy wracający z urlopu macierzyńskiego, rodzicielskiego i wychowawczego przez pierwsze 36 miesięcy, skierowani do pracy bezrobotni przed ukończeniem 30 roku życia, a także kobiety po ukończeniu 55 lat oraz mężczyźni po osiągnięciu progu 60 lat.
W przeciwieństwie do FGŚP, Fundusz Pracy nie obejmuje swoją działalnością zleceniobiorców. Co prawda, oba fundusze stanowią istotny wkład w całokształt zasobów zabezpieczających sytuację pracowników na rynku pracy. Jednak to właśnie Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych obejmuje swoim działaniem także niewypłacalnych pracodawców, umożliwiając im uregulowanie podstawowych zobowiązań z podwładnymi i ich przedstawicielami.
Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych – kiedy możemy liczyć na wypłatę?
Niewypłacalność pracodawcy lub upadłość przedsiębiorstwa to moment, w którym uruchamia się procedury FGŚP. Podstawowym zadaniem Funduszu jest zapewnienie należnych środków, z tytułu niewywiązania się pracodawcy ze swoich obowiązków względem zatrudnionego. Zazwyczaj wypłata zasobów dotyczy wynagrodzenia za pracę, wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy (w tym chorobę), wynagrodzenia za okres urlopu, a także niespowodowanego przez pracownika przestoju w wykonywaniu obowiązków lub usprawiedliwionej nieobecności.
Ponadto beneficjent może liczyć na odprawę pieniężną za niezawinione z jego strony rozwiązanie umowy o pracę, ekwiwalent pieniężny za niewykorzystany urlop w roku kalendarzowym, dodatek wyrównawczy, odszkodowanie (między innymi za skrócenie przysługującego okresu wypowiedzenia) oraz składki na ubezpieczenia społeczne. Procedurę ubiegania się o przyznanie wypłaty należności można rozpocząć po upływie 1 miesiąca od ogłoszenia niewypłacalności pracodawcy, przy czym decyzja ta musi być wydana przez odpowiedni organ prawomocnym wyrokiem.
Podsumowując, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych ma na celu ochronę interesów osoby zatrudnionej, ale także pracodawców. Zapewnia poczucie bezpieczeństwa dla obu stron i utrzymanie należytej równowagi na rynku pracy. Warto znać swoje prawa, a w razie wątpliwej sytuacji zwrócić się do FGŚP z zapytaniem.
