Badania okresowe pracowników – co powinieneś wiedzieć

Do obowiązków pracodawcy należy dbanie o swoich pracowników i ochrona ich zdrowia. Dlatego też okresowo wysyła wszystkich zatrudnionych na badania profilaktyczne. Na podstawie badań lekarz pracy może wydać orzeczenie, w którym zadecyduje, czy pracownik może zajmować dane stanowisko.

Ostatnia aktualizacja: 03.11.2020.

Jeśli jesteś pracownikiem, to z pewnością przynajmniej raz w życiu musiałeś zgłosić się na badania do lekarza medycyny pracy. Taka profilaktyka ma za zadanie ocenę faktycznego stanu zdrowia zatrudnionego i stwierdzenie, czy praca na danym stanowisku jest bezpieczna dla jego bezpieczeństwa i samopoczucia. Badania do pracy to nie tylko przykry obowiązek, ale również odpowiednia okazja dla pracownika, żeby sprawdzić stan swojego zdrowia, zwłaszcza jeśli nie robi tego profilaktycznie. Badania okresowe do pracy są szybkie, bezpłatne i mogą ustrzec przed zbyt późną diagnozą wielu niebezpiecznych chorób.

Badania okresowe a Kodeks pracy

Kodeks pracy w art. 211 zawiera informacje na temat obowiązków pracownika dotyczących przestrzegania zasad higieny pracy, w tym zgłaszania się na wstępne, kontrolne i okresowe badania profilaktyczne. Bezwarunkowo pracownik powinien także stosować się do poleceń lekarza. Podobne obowiązki ma pracodawca – musi dostosować się do informacji zawartych w orzeczeniu lekarza medycyny pracy.

Obowiązkiem pracodawcy jest również wydanie skierowania na badania lekarskie oraz archiwizowanie orzeczeń w teczkach osobowych pracowników. Zatrudniony, który nie dysponuje aktualnym orzeczeniem lekarskim, nie może wykonywać obowiązków powierzonych mu na danym stanowisku. Prawne konsekwencje w razie złamania tego prawa spoczywają na pracodawcy.

UWAGA!

Pracodawcy zatrudniającemu osobę, która nie ma aktualnego orzeczenia lekarskiego, grozi kara grzywny. Może ona sięgać od 1 tys. do aż 30 tys. zł.

Każdy pracownik zatrudniony na podstawie umowy o pracę musi więc poddawać się badaniom okresowym. Liczbę wizyt określa lekarz medycyny pracy na podstawie aktualnego stanu zdrowia pracownika oraz warunków, w jakich pracuje. Pracodawca może jednak wydać skierowanie na wcześniejsze badania, jeśli zatrudniony przenoszony jest na inne stanowisko lub jeśli uzna to za konieczne ze względu na stan zdrowia pracownika.

Badania okresowe są dla pracownika bezpłatne, ich koszty pokrywa pracodawca. Jeśli w orzeczeniu lekarskim stwierdzono, że pracownik ma przeciwskazania zdrowotne do pracy na danym stanowisku, pracodawca musi przenieść go na inną posadę. Pracownikowi należy się także dodatek wyrównawczy, jeśli zmiana stanowiska wiąże się z obniżeniem zarobków.

W przypadku, gdy pracownik lub pracodawca nie zgadzają się z treścią orzeczenia lekarskiego, mogą wnioskować o powtórzenie badań. Można się odwołać w przeciągu 7 dni od daty wydania orzeczenia. Jeśli odwołanie zostanie uznane, kolejne badania będą przeprowadzone w wojewódzkim ośrodku medycyny pracy, a nowe orzeczenie będzie ostateczne i już nie można się od niego odwołać.

Skierowanie na badania okresowe

Zatrudniający, aby wysłać pracownika na badania okresowe, musi wydać skierowanie na badania w dwóch egzemplarzach – jedno dla pracownika, a drugie dla lekarza medycyny pracy. Jak wypełnić skierowanie na badania do pracy? Na początku należy uzupełnić wszystkie dane personalne pracownika: imię i nazwisko, numer PESEL lub numer i serię dowodu oraz adres zamieszkania. Następnie należy określić stanowisko pracy zatrudnionego, poprzez wyróżnienie rodzajów wykonywanych prac lub powierzone obowiązki, czas i sposób ich wykonywania wraz z podaniem przybliżonej liczby godzin w ciągu dnia, miesiąca lub roku.

W skierowaniu na badania pracodawca musi również opisać warunki pracy, uwzględniając wszelkie czynniki niebezpieczne, szkodliwe lub uciążliwe na stanowisku pracownika. Mogą to być:

  • czynniki fizyczne lub chemiczne (należy podać ich nazwę oraz parametry),
  • czynniki biologiczne (należy podać nazwę, rodzaj oraz źródło czynnika),
  • inne czynniki niebezpieczne lub uciążliwe (np. stresujące warunki pracy, hałas itd.).

Na końcu należy podać łączną liczbę czynników szkodliwych i innych wynikających z pracy na danym stanowisku.

Okresowe badania lekarskie kończą się wydaniem orzeczenia przez lekarza medycyny pracy, które stwierdza pojawienie się przeciwskazań do pracy na danym stanowisku lub brak przeciwskazań do pracy na stanowisku opisanym przez pracodawcę. Lekarz medycyny pracy wydaje takie orzeczenie w dwóch egzemplarzach – jedno dla pracodawcy, drugie dla pracownika. Pracodawca ma obowiązek przechowywania orzeczenia w teczce zawierającej dane osobowe zatrudnionego.

Badania wstępne i okresowe pracowników

Zgłoszenie się na badania wstępne lub okresowe za skierowaniem pracodawcy jest obowiązkiem każdego pracownika. Jeśli odmówi, może to grozić nawet zerwaniem umowy. Konieczność poddania się badaniom okresowym dotyczy wszystkich pracowników zatrudnionych na podstawie umowy o pracę i pracowników narażonych na działanie czynników niebezpiecznych dla zdrowia. Obowiązek odbycia badań mają także doktoranci, którzy w trakcie studiowania są narażeni na szkodliwe czynniki. Badania dotyczą także osób pozbawionych wolności, które pracują w ramach odbywania kary.

Według Kodeksu pracy zatrudniony ma obowiązek zgłoszenia się na okresowe badania:

  • przed rozpoczęciem nowej pracy;
  • po zmianie stanowiska lub charakteru pracy;
  • zaraz przed zakończeniem daty ważności ostatniego orzeczenia lub po urlopie chorobowym, który wynosił więcej niż 30 dni.

Badania okresowe przeprowadza się podczas godzin pracy (chyba że pracujemy w trybie weekendowym lub wieczornym), a pracownikom należy się wynagrodzenie za czas nieobecności z tego tytułu. Udając się do gabinetu lekarza medycyny pracy, pracownik powinien zabrać ze sobą skierowanie z dokładnym opisem dotyczącym charakteru stanowiska, na którym pracuje, rodzaju badań, jakie ma mieć wykonane oraz z aktualnymi wynikami badań.

Warto widzieć!

Badania okresowe pracowników nie powinny odbywać się rzadziej niż co pięć lat i częściej niż raz do roku. Rodzaj badań powinno się opisać na skierowaniu – mogą być to badania ogólnie, ale również dodatkowe, dopasowane do specyfiki danego stanowiska.

Zakres badań, na które kieruje pracodawca, w zależności od branży i stanowiska może być różnorodny. Najczęściej jednak są to badania okulistyczne, badania ciśnienia krwi, badania krwi i moczu, badania laryngologiczne oraz badania cukru we krwi. Charakter niektórych stanowisk pracy wymaga szeregu dodatkowych badań, np. EKG (jeśli w pracy jesteśmy narażeni na promieniowanie elekromagnetyczne), badania neurologiczne, badania ustalające poziom cholesterolu, spirometria czy test psychotechniczny.

Należy pamiętać, że badania okresowe to ważny obowiązek zarówno pracowników, jak i pracodawców. Kodeks pracy jasno określa, że pracodawca powinien dbać o bezpieczeństwo higieny pracy osób, które zatrudnia, a tym samym kierować je na badania. Dopuszczenie pracownika do pracy na danym stanowisku bez aktualnego orzeczenia lekarskiego jest karalne. Również pracownik, nie tylko ze względu na Kodeks pracy, ale również dla swojego bezpieczeństwa i zdrowia, musi wykonywać polecenia pracodawcy i regularnie poddawać się badaniom okresowym.

Ocena wpisu
1 Gwiazdka2 Gwiazdek3 Gwiazdek4 Gwiazdek5 Gwiazdek
Ocena: 1,69 Liczba głosów: 36
Loading...
Kalkulator wynagrodzeń
Sprawdź wynagrodzenie
netto, brutto i składki