Wypowiedzenie umowy o pracę – omawiamy najważniejsze aspekty

Zwolnienie z pracy na podstawie umowy zawsze wymaga od pozostających w stosunku pracy powzięcia formalnych kroków. Pracodawca, który chce rozstać się z pracownikiem, może jednostronnie rozwiązać umowę o pracę za wypowiedzeniem lub bez wypowiedzenia. To samo prawo posiada druga strona, czyli sam pracownik. Niemniej, towarzyszą temu różne regulacje – sprawdźmy, jakie.

Najogólniej rzecz biorąc, wypowiedzenie umowy o pracę polega na decyzji jednej ze stron odnośnie gotowości do ustania stosunku pracy. Ważne przy tym, aby pamiętać o wskazaniu przyczyny uzasadniającej rozwiązanie umowy oraz przestrzeganiu okresu wypowiedzenia, wskazanego przepisami Kodeksu pracy. Obok rozwiązywania umowy za porozumieniem, wypowiedzenie umowy o pracę stanowi główny i najpopularniejszy sposób na zakończenie współpracy.

uzasadnienie wypowiedzenia

Jak głosi art. 30 § 3 k.p., wypowiedzenie umowy o pracę przez pracodawcę wymaga uzasadnienia. Warto przy tym zauważyć, że powodów, dla których pracodawca decyduje się na rozwiązanie umowy z pracownikiem, może być wiele, np. utrata zaufania, niezadowalający sposób wykonywania obowiązków zawodowych czy stan zdrowia, który uniemożliwia pracownikowi skuteczne realizowanie poleceń służbowych.

A zatem istotnym elementem jest to, aby podmiot zatrudniający uzasadnił swoją decyzję, czyli wskazał na przyczyny chęci zakończenia współpracy. Wiele zależy również od wybranej formy rozwiązania umowy. W przypadku zachowania okresu wypowiedzenia liczy się wskazanie przyczyny konkretnej, uzasadnionej oraz zgodnej z prawdą.

W oświadczeniu pracodawcy o wypowiedzeniu umowy o pracę zawartej na czas określony lub o rozwiązaniu umowy o pracę bez wypowiedzenia powinna być wskazana przyczyna uzasadniająca wypowiedzenie lub rozwiązanie umowy. (art. 30 § 3 K.p.)

Inaczej wygląda sytuacja przy decyzji o zwolnieniu bez zachowania okresu wypowiedzenia, czyli ze skutkiem natychmiastowym. Tzw. zwolnienie dyscyplinarne znajduje zastosowanie w ściślej określonych okolicznościach, Prawo pracy wskazuje na dopuszczalne obszary motywów. Jest to między innymi ciężkie naruszenie przez pracownika podstawowych obowiązków pracowniczych, popełnienie przez pracownika w czasie trwania umowy przestępstwa, które uniemożliwia dalsze zatrudnienie na danych stanowisku oraz zawiniona przez pracownika utrata uprawnień koniecznych do wypełniania obowiązków służbowych.

Wypowiedzenie umowy przez pracownika

Nieusatysfakcjonowani swoją pozycją zawodową pracownicy, często szukają rozwiązań na to, jak zwolnić się z pracy. Zdarzyć się bowiem może, że udało im się dostać nową pracę i nie mogą pozwolić sobie na wyczekanie 3 miesięcy, aż minie okres wypowiedzenia. To niestety nie jest takie proste. Kodeks pracy jasno wskazuje, że rezygnacja z pracy wymaga złożenia wypowiedzenia. Uczynienie tego bez wypowiedzenia, czyli ze skutkiem natychmiastowym jest możliwe tylko w dwóch przypadkach. Pierwszy, jeśli zostanie wydane orzeczenie lekarskie, stwierdzające szkodliwy wpływ wykonywanej pracy na zdrowie pracownika, a pracodawca nie przeniesie go w terminie wskazanym w orzeczeniu do innej pracy.

Druga uprawniająca do natychmiastowego zerwania umowy okoliczność następuje, gdy pracodawca dopuścił się ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków wobec pracownika. Oczywiście w wielu sytuacjach podanie konkretnych powodów zwolnienia nie należy do najprostszych i wymaga selektywnej interpretacji, jednak określenie przyczyn decyzji wypowiedzenia umowy o pracę stanowi podstawowy obowiązek składającego oświadczenie.

Możliwe sposoby rozwiązania umowy o pracę

Rozwiązanie umowy o pracę może nastąpić w zależności od okoliczności:

  • za porozumieniem stron,
  • poprzez wypowiedzenie umowy przez jedną ze stron z zachowaniem okresu wypowiedzenia,
  • poprzez wypowiedzenie umowy przez jedną ze stron bez zachowania okresu wypowiedzenia,
  • z upływem czasu, na który zawarta była umowa.

Wypowiedzenie umowy o pracę e-mailem – Czy to możliwe?

Pracodawca, który zdecydował się rozstać ze swoim pracownikiem, musi pamiętać o kilku ważnych kwestiach. Podstawę stanowi oświadczenie woli, które nie wymaga zgody ani komentarza drugiej, zainteresowanej strony – nawet wtedy, gdy ta nie akceptuje w pełni zaistniałej sytuacji. Z tego względu tak ważne jest zachowanie formalnych wymagań. W efekcie zatem wypowiedzenie umowy o pracę na czas nieokreślony może być poważnym problemem i nie należą do rzadkości sytuacje, w których pracodawcy konsultują się z prawnikami czy profesjonalnymi biurami księgowymi. Wszystko po to, aby pracownik nie miał podstaw do zaskarżenia decyzji swojego szefa. Przede wszystkim powinien on przestrzegać formy samego oświadczenia woli i kluczowych terminów procesu wypowiadania umowy.

Zgodnie z art. 30 § 3 Kodeksu pracy, oświadczenie o wypowiedzeniu umowy o pracę wymaga formy pisemnej. Warto przy tym dodać, że niezwykle istotne jest złożenie podpisu pod przygotowanym oświadczeniem. Nie wyklucza to już jednak zastosowania elektronicznej formy wypowiedzenia, jednak aby przesłany e-mailem dokument miał pełną moc prawną, należy opatrzyć go elektronicznym podpisem kwalifikowanym (w art. 78(1) K.c.). Jeśli pracodawca nie ma założonego profilu zaufanego na państwowej platformie lub nie potwierdził podpisu elektronicznego osobiście w punkcie potwierdzającym, wszelkie skany wypowiedzenia lub samego podpisu nie mogą być uznane za prawidłowo sporządzony dokument w świetle prawa.

Oświadczenie każdej ze stron o wypowiedzeniu lub rozwiązaniu umowy o pracę bez wypowiedzenia powinno nastąpić na piśmie.  (art. 30 § 3 K.p)

Oprócz formy oświadczenia bardzo ważna jest oczywiście sama treść. O ile przepisy nie wskazują jednoznacznie na konieczność zawarcia określonych informacji pod rygorem nieważności, o tyle wpisy odnośnie dokładnych dat lub nazw, mogą zapobiec problemom w przypadku wkroczenia na drogę sądową. Oświadczenie o wypowiedzeniu o pracę składane przez pracodawcę powinno zawierać pouczenie dla pracownika o możliwości odwołania się od rzeczonego wypowiedzenia do wskazanego Sądu Pracy w terminie 7 dni. Nieprawidłowe pouczenie lub jego brak może prowadzić do nakładania z wniosku pracownika dodatkowych terminów i wydłużać ogólny okres wypowiedzenia.

Czy pracownik może odmówić przyjęcia wypowiedzenia?

W praktyce może zdarzyć się, że pracownik nie zgodzi się ze swoim szefem i odmówi odbioru pisma. Warto zauważyć, że taka sytuacja wcale nie uchroni go przed rozwiązaniem stosunku pracy. Podmiot zatrudniający może powołać się na art. 61 § 1 Kodeksu cywilnego: „Oświadczenie woli, które ma być złożone innej osobie, jest złożone z chwilą, gdy doszło do niej w taki sposób, że mogła zapoznać się z jego treścią. Odwołanie takiego oświadczenia jest skuteczne, jeżeli doszło jednocześnie z tym oświadczeniem lub wcześniej”. W praktyce oznacza to, że pracodawca może, np. wręczyć pracownikowi wypowiedzenie przy świadku lub innym pracowniku.

Uchylenie od przyjęcia wypowiedzenia

W sytuacji, gdy wypowiedzenie zostało wysłane np. przez operatora pocztowego, zaś pracodawnik uchyla się od odbioru przesyłki, prawidłowo awizowana stanowi domniemanie tego, że pracownik miał możliwość zapoznać się z jej treścią. Dodatkowo ustna informacja o tym, że dokument zawiera wypowiedzenie, w świetle prawa jest wystarczająca i spełnia wymogi prawne wobec pracodawcy.

Problem nie rodzi się również wówczas, gdy pracownik zmienił adres zamieszkania i nie poinformował o tym swojego przełożonego. Dzieje się tak dlatego, że powinien on aktualizować swoje dane. Zatem nawet w sytuacji, gdy wypowiedzenie umowy o pracę wróci do pracodawcy z adnotacją: „zwrot – nie podjęto w terminie”, zatrudniający ma prawo do wystawienia świadectwa pracy z datą, w której upłynął termin dwukrotnego awizowania listu. Najpóźniej z upływem siódmego dnia od chwili powtórnego awizowania przesyłki z wypowiedzeniem umowy, przyjmuje się, że pracownik mógł zapoznać się z jego treścią.

Jak złożyć wypowiedzenie umowy o pracę?

Złożenie wypowiedzenia o pracę polega na przekazaniu stronie pozostającej z nami w stosunku pracy oświadczenia woli o gotowości rozwiązania umowy. Z reguły każdy, kto decyduje się na złożenie wypowiedzenia, czyli zarówno pracodawcy jak i pracownicy, dążą do bezkonfliktowego profilu całego procesu. Aby zminimalizować ryzyko przykrych niespodzianek, warto się to tego odpowiednio przygotować:

  • przeanalizować terminy i ocenić potencjalne skutki wypowiedzenia,
  • sprawdzić, czy dany pracownik nie podlega ochronie np. w związku z ciążą, wiekiem lub przynależnością do związków zawodowych,
  • stworzyć kompletne i zasadne wypowiedzenie z decyzją o zachowaniu okresu wypowiedzenia.

Można również przeanalizować potencjalne scenariusze wraz z prognozą reakcji pracownika, co pozwoli na mniej stresujący przebieg rozmowy. Ostatecznie wręczamy wypowiedzenie drugiej stronie, oczywiście w formie pisemnej.

Jeśli to pracownik jest stroną składającą wypowiedzenie umowy, również musi zastanowić się, kiedy złożyć wypowiedzenie. Rezygnacja z pracy może mieć poważne konsekwencje, dlatego warto przeanalizować wszystkie za i przeciw. Jeśli pracownikowi zależy na jak najszybszym zakończeniu trwającego stosunku pracy, przed złożeniem wypowiedzenia, może podjąć negocjacje z szefem, których efektem będzie uzyskanie porozumienia stron. To wyjątkowo korzystna sytuacja szczególnie wtedy, gdy pracownik chce jak najszybciej rozpocząć zatrudnienie w nowym miejscu pracy.

Jeśli jednak nie uda się dojść do porozumienia, wypowiedzenie umowy o pracę przez pracownika powinno nastąpić zgodnie z regulacjami zawartymi w Kodeksie pracy – pracownik musi złożyć rezygnację pisemnie wraz z podpisem, a następnie dochować terminów okresu wypowiedzenia, które w zależności od rodzaju stosunku pracy, przyjmują inny wymiar.

Grafika sprawdź poradnik o rekrutacji zdalnej dla pracodawców

Kiedy rozpoczyna się okres wypowiedzenia?

Obecnie, w myśl niedawnych zmian przepisów prawa pracy, wyróżniamy 3 poziomy okresu wypowiedzenia. Stanowią wymóg formalny, który nie może być samowolnie modyfikowany, czyli skracany bądź wydłużany. Okres wypowiedzenia umowy o pracę zależy od stażu pracy zatrudnionej osoby oraz od rodzaju umowy. Tak więc:

  • okres wypowiedzenia umowy zawartej na okres próbny wynosi: 3 dni robocze, jeżeli staż pracy wynosi mniej niż 2 tygodnie, 1 tydzień, jeżeli przepracowało się więcej niż 2 tygodnie oraz 2 tygodnie, jeśli okres próbny wyniósł 3 miesiące;
  • okres wypowiedzenia umowy na czas określony i nieokreślony wynosi: 2 tygodnie przy zatrudnieniu krótszym niż 6 miesięcy, 1 miesiąc dla pracy dłuższej niż 6 miesięcy oraz 3 miesiące, jeśli pracownik jest zatrudniony minimum 3 lata.

Z punktu widzenia zainteresowanych stron istotny jest moment rozpoczęcia biegu wypowiedzenia. Ustawodawca uregulował tę kwestię bardzo dokładnie w Kodeksie pracy (art. 30-36). Zgodnie z przepisami możliwość złożenia oświadczenia o wypowiedzeniu umowy następuje w dowolnym dniu, który poprzedza okres wypowiedzenia. Istotnym jest przy tym to, że okres wypowiedzenia może rozpocząć bieg dopiero następnego dnia po doręczeniu pracownikowi oświadczenia woli.

Kiedy złożyć wypowiedzenie?

Nie istnieją żadne regulacje ani przesłanki świadczące o optymalnym terminie złożenia wypowiedzenia. Zasadniczo, powinno się to zrobić bezpośrednio po podjęciu decyzji o chęci zakończenia współpracy. Podstawowym kryterium takiej decyzji mogą być indywidualne plany – na przykład ocena bieżących potrzeb kadrowych lub dostęp do zasobów nowych pracowników ze strony pracodawcy, czy też znalezienie nowej pracy lub zmiana sytuacji rodzinnej ze strony pracownika. Zazwyczaj gotowość do zwolnienia z pracy lub rezygnacji z pracy nie są spontanicznymi decyzjami, więc przedłożenie oświadczenia o wypowiedzeniu następuje w wyniku wcześniejszej, rozważnej analizy całego procesu.

W prawie pracy rozwiązanie umowy za wypowiedzeniem nakłada rozszerzony zakres obowiązków na stronę pracodawcy, ale też obliguje pracownika do spełnienia pewnych warunków, gdy decyzja leży po jego stronie. Niezależnie więc od tego, czy to pracownik rezygnuje z pracy czy pracodawca chce zakończyć współpracę, istotna jest znajomość podstawowych zapisów formalnych, praw i obowiązków towarzyszących tej sytuacji.

Ocena wpisu
1 Gwiazdka2 Gwiazdek3 Gwiazdek4 Gwiazdek5 Gwiazdek
Ocena: 1,46 Liczba głosów: 26
Loading...
Kalkulator wynagrodzeń
Sprawdź wynagrodzenie
netto, brutto i składki