Spis treści
Firmy działające w Polsce najczęściej przeprowadzają rekrutację dwustopniową. Pierwszy etap polega na przesłaniu dokumentów aplikacyjnych przez kandydatów zainteresowanych pracą w odpowiedzi na ogłoszenie zamieszczone np. w specjalistycznej prasie. Drugi etap to osobiste spotkanie kandydata z pracodawcą. Właśnie wówczas – jako właściciel firmy poszukującej pracownika – masz możliwość zadać wybranym osobom pytania. Powinny one być sformułowane tak, aby udzielone przez kandydatów odpowiedzi pozwoliły Ci wybrać najlepszego na utworzone stanowisko.
O co nie może pytać pracodawca?
Jeżeli nie masz wielkiego doświadczenia w prowadzeniu rozmów kwalifikacyjnych, musisz pamiętać, że bez względu na stanowisko nie wszystkie pytania są dozwolone. Abyś nie został posądzony o dyskryminację czy nawet pozwany, musisz zdawać sobie z tego sprawę. Sprawdź, jakich pytań nie będziesz mógł zadać podczas spotkania z zaproszonym kandydatem – poniżej znajdziesz pięć najpopularniejszych.
Stan cywilny, życie prywatne
Rozmowa kwalifikacyjna ma umożliwić wybranie najlepszego pracownika na stworzone stanowisko. Pytanie o życie osobiste kandydata nie jest zatem uzasadnione. Pytania o stan cywilny, posiadane dzieci itp. są nietaktowne. Dociekanie orientacji seksualnej aplikanta jest absolutnie niedopuszczalne. Pracownik może się przestraszyć, że masz zamiar ingerować w jego życie prywatne, bądź chcesz maksymalnie wykorzystywać jego czas. Może także poczuć się dyskryminowany ze względu na płeć, wiek, orientację itp.
Nadal częstym, choć niedopuszczalnym pytaniem, z którym spotykają się kobiety (zwłaszcza zamężne), jest to o planowane potomstwo. Powstrzymaj ciekawość – być może o życiu prywatnym osoba siedząca przed Tobą sama zachce opowiedzieć, jeżeli zostanie przez Ciebie zatrudniona.
Grafika kampanii społecznej GoWomen w ramach przeciwdziałania dyskryminacji na rynku pracy. Źródło: e-prawopracy.pl
Aktywność fizyczna
W CV znajdziesz sekcję „zainteresowania”. Jeżeli znajduje się tam informacja o tym, że kandydat uprawia sport, to nic nie stoi na przeszkodzie, aby rozwinąć ten temat. Nie powinieneś jednak pytać osoby zainteresowanej pracą, czy jest aktywna fizycznie. Jeśli praca nie jest pracą fizyczną, nie ma to żadnego znaczenia dla zawodowych obowiązków, które jej powierzysz. Niektóre osoby mogą nawet poczuć się urażone, odbierając takie pytania jako wprost związane z ich ciałem. To może prowadzić do podejrzeń o seksizm lub dyskryminację ze względu na wagę.
Religia
Religia wyznawana przez pracownika, którego masz zamiar zatrudnić, nie ma związku z pracą. Jeśli pracownik najprawdopodobniej jest innego wyznania – musisz to uszanować. Nawet, jeśli masz pewne podejrzenia, nie pytaj – może poczuć się oceniany i dyskryminowany. Wyznanie to bardzo delikatny temat, ponieważ dla wielu osób ma ona ogromne znaczenie. Jest więc to pytanie bardzo prywatne. Najważniejsze są kwalifikacje i predyspozycje aplikanta. Wierzenia nie mają na te kwestie żadnego wpływu.
Elektryk
ALUPROF S.A.
- Goleszów
Operator linii dekoral
ALUPROF S.A.
- Goleszów
Kelner
Spółdzielnia Turystyczno-Handlowa PILSKO
- Jeleśnia
- 4 300-4 600 zł / mc
Specjalista ds. ofertowania
Formed Sp. z o.o. Sp.K
- Żywiec
Pracownik produkcyjny
ALUPROF S.A.
- Goleszów
Źródło: Zielona Linia, Twitter
Poglądy polityczne
Znaczenia nie mają również poglądy polityczne. Wystrzegaj się zatem takich pytań. Jeżeli rozpoczniesz rozmowę na te tematy, to pamiętaj, że kandydat ma prawo odmówić udzielenia odpowiedzi lub nawet przerwać rozmowę kwalifikacyjną. Może podejrzewać, że z jakichś powodów faworyzowane są w tym miejscu pracy osoby z określonej orientacji politycznej. Jeśli zaś potencjalnie zostałby zatrudniony, różnice poglądów mogą później skutkować napiętą atmosferą w pracy i prowadzić do nieporozumień, co będzie miało wpływ na jakość wykonywanej pracy i produktywność. Nikomu nie jest to potrzebne.
Niekaralność
Poszukując pracownika do biura, nie powinieneś pytać, czy posiada on aktualne zaświadczenie o niekaralności. Część kandydatów dołącza do dokumentów aplikacyjnych taki dokument, wierząc, że pomoże im on w znalezieniu zatrudnienia. Niektórzy w pewnym momencie swojego życia popełnili błąd, ale teraz chcą żyć normalnie. Nie ma ludzi idealnych, a pewne wydarzenia nie mogą przekreślać szansy na zdobycie pracy. Z drugiej strony pamiętaj, że w uzasadnionych przypadkach będziesz mógł, a nawet powinieneś wymagać dostarczenia takiego dokumentu – mowa tu o choćby o sytuacji, gdy szukasz pracownika kantoru.
Oczywiście nie tylko komisja rekrutująca zadaje pytania w czasie rozmowy kwalifikacyjnej. Osoba aplikująca również może przecież chcieć dopytać o coś rekruterów i jak najbardziej ma do tego prawo. W takim przypadku może również popełnić gafę i negatywnie wpłynąć na to, jak zostanie odebrana. Nawet jeśli wydaje się, że dane pytanie nie powinno nikogo dziwić, należy dwukrotnie nad nim się zastanowić. O co więc lepiej nie pytać? Przedstawiamy pięć przykładów.
Jeżeli w pracy niezbędne są konkretne umiejętności, nie wahaj się przeprowadzić np. praktycznych zadań czy zadać kilka pytań w języku obcym.
Jakich pytań nie zadawać rekruterowi? Wskazówki dla kandydata
Czym właściwie zajmuje się państwa firma?
Każda osoba starająca się o pracę w konkretnym miejscu, powinna przyjść na rozmowę kwalifikacyjną odpowiednio przygotowana. Dotyczy to oczywiście wyglądu zewnętrznego, ale też przygotowania merytorycznego i zdobycia konkretnych informacji. Aplikant bezwzględnie powinien wiedzieć, do jakiej firmy aplikuje i po co. Jeśli zada pytanie związane z tymi kwestiami – z pewnością automatycznie zostanie zdyskwalifikowany. Komisja uzna, że podszedł do rozmowy nieprofesjonalnie i z lekceważeniem, i może nawet poczuć się urażona. Rekruterzy pomyślą, że dla tej osoby nie ma znaczenia, gdzie pracuje. Ktoś taki z pewnością nie będzie dobrym pracownikiem.
Elastyczny czas pracy
Pytanie o elastyczny czas pracy podczas rozmowy kwalifikacyjnej również jest nie na miejscu. Zazwyczaj pracodawca określa w ogłoszeniu, w jakim systemie czasu pracy planuje zatrudnić danego pracownika. Jeśli nie odpowiadają Ci takie warunki – nie aplikuj na to stanowisko. Rekruter, słysząc, że dopytujesz się o inny układ, stwierdzi, że lepiej zatrudnić osobę, która nie ma takich wątpliwości i poczeka na innego kandydata. Najprawdopodobniej nie jesteś przecież jedyną osobą, z którą przeprowadzą rozmowę kwalifikacyjną. O ewentualne zmiany możesz wnioskować dopiero po podpisaniu umowy, gdy zostaniesz zatrudniony.
Kiedy mogę iść na urlop?
Jeśli podczas rozmowy kwalifikacyjnej, kandydat, zanim jeszcze dostanie pracę, pyta już o urlop, komisja odbiera taką osobę jako leniwą. Jeszcze nie dostałeś pracy, a już chcesz od niej odpoczywać? Nikt nie chce takiego pracownika! Kwestie związane z urlopem będą z pewnością wyszczególnione w umowie. Zwykle są też zależne od rodzaju podpisywanej umowy i ustalone w Kodeksie pracy. Jako pracownik musisz przede wszystkim wykazać się pracowitością i solidnością.
Czy są u was nadgodziny?
Pytania o nadgodziny mogą sprawić, że rekruter pomyśli o Tobie, jak o osobie, której zależy tylko na pieniądzach. Pracownik ma być aktywny i sprawny w godzinach pracy. Branie nadgodzin sprawia, że podwładny jest zmęczony i będzie mniej produktywny. Trzeba mu także więcej zapłacić. Nawet jeśli zamierzasz czasami korzystać z nadgodzin, absolutnie nie pytaj o to na rozmowie kwalifikacyjnej – zrazisz do siebie rekruterów. Podczas rozmowy masz zaprezentować się jak z najlepszej strony, a poruszanie takich kwestii negatywnie wpłynie na Twój wizerunek.
Jak mi poszło?
Takie pytanie jest bardzo nieprofesjonalne i niedojrzałe. Dowiesz się, jak Ci poszło, kiedy otrzymasz (lub nie) wyniki konkursu. Na rozmowie kwalifikacyjnej powinieneś być pewny siebie i swoich umiejętności – tylko w taki sposób sprawisz, że komisja dostrzeże w tobie potencjalnego, wartościowego pracownika. Masz za zadanie przecież przekonać swoich rozmówców, że nadajesz się do pracy na danym stanowisku. Stres jest naturalny, ale postaraj się nad nim zapanować i go nie okazywać.
Rozmowa kwalifikacyjna jest bardzo ważnym spotkaniem. Obie strony muszą podczas niej zachowywać się na poziomie – tylko wtedy zostanie ona zrealizowana profesjonalnie i efektywnie. Najważniejsze, by wszyscy uczestnicy odnosili się do siebie z szacunkiem. Nikt nie powinien czuć się urażony lub zlekceważony. Lepiej się rozmawia w dobrej atmosferze!
Przeprowadzając pierwszą rozmowę kwalifikacyjną, możesz czuć się zagubiony, a nawet zdenerwowany. Pamiętaj jednak, że jesteś w o tyle dobrej sytuacji, że to ty decydujesz, kogo zatrudnisz. Aby wybrać najlepszą osobę, nie powinieneś rezygnować z przygotowania się do spotkania z potencjalnymi pracownikami.
Mimo że to ty rozdajesz karty, a dokładniej wypytujesz osoby siedzące przed tobą, to jednak nie wolno ci zadać wszystkich pytań, jakie przyjdą ci na myśl. Dlaczego?
Życie prywatne pracownika a kariera zawodowa
Musisz wiedzieć, że wśród pytań, których nie możesz zadawać znajdują się wszystkie dotyczące życia prywatnego zaproszonego kandydata. Nie pytaj zatem go o stan cywilny, posiadanie czy planowanie dzieci lub to, w jaki sposób spędza czas wolny. Jeżeli pracownik zamieścić w CV informacje o swoim hobby, to możesz o nie dopytać. To jednak właściwie jedyny wyjątek, na który możesz sobie pozwolić.
Mimo że kariera zawodowa i życie prywatne pracownika zazębiają się, to w kodeksie pracy znajdziesz informacje o tym, że nie masz prawa wypytywać o tę drugą sferę. Jeżeli przez przypadek zadasz takie pytanie, powinieneś przeprosić. Pracownik może również odmówić odpowiedzi na nie.
Lubię partię polityczną x. A ty?
Polityka potrafi podzielić ludzi, ale poglądy polityczne zasadniczo nie ma wpływu na wykształcenie pracownika czy jego umiejętności. Pytanie zatem o to, jakiej partii politycznej potencjalny pracownik kibicuje czy na jaką głosuje, są niewłaściwe. Zamiast je formułować, skoncentruj się na życiu zawodowym siedzącej przed tobą osoby. Może w CV znajdziesz informacje o przerwach w zatrudnieniu? O takie warto zapytać.
Polityka to nie jedyny zakazany temat na rozmowie kwalifikacyjnej. Niewłaściwe jest też pytanie o wyznawaną wiarę. Ta również nie ma wpływu na to, czy pracownik będzie wykonywał swoje zadania w rzetelny sposób.
Czy masz nałogi?
Od czasu do czasu możesz przeczytać choćby w lokalnej prasie o pracownikach pod wpływem alkoholu, którzy próbowali wykonywać swoją pracę. Mimo że z pewnością zależy ci na rzetelnym i odpowiedzialnym pracowniku, zasadniczo nie możesz pytać o nałogi osobę, którą zaprosiłeś na rozmowę kwalifikacyjną.
Jeżeli chodzi o nałogi, to najczęściej powtarzającym się jest oczywiście palenie papierosów. Pamiętaj, że możesz wymagać od osób zatrudnionych, aby nie paliły tytoniu na terenie zakładu pracy. Dodatkowo pracownik nie może robić sobie dodatkowych przerw na „dymka”. Takie zachowanie może być podstawą do zastosowania zwolnienia dyscyplinarnego.
Na czym się skupić?
Chcesz mieć pewność, że pracownik nie oskarży cię o dyskryminację? W takim razie skoncentruj się na jego dotychczasowym doświadczeniu zawodowym i umiejętnościach. Zapytaj, dlaczego wybrał ten zawód, które z dotychczasowych miejsc pracy ocenia najlepiej i dlaczego i jakie ma plany zawodowe. Krążąc wokół tematyki ściśle związanej z pracą, nie tylko unikniesz problemów, lecz także dowiesz się, czy osoba, z którą rozmawiasz, rzeczywiście sprawdzi się na stanowisku, które zamierzasz obsadzić.
