Rodzaje umów o pracę i wymiar czasu

Twoje prawa, Twoje obowiązki - umowa o pracę

14 grudnia 2023

5 z 5

Ocena: 5 z 5 | 19 głosów

19 głosów

4 komentarze
Twoje prawa, Twoje obowiązki - umowa o pracę
Dowiedz się o prawnie obowiązujących obowiązkach pracodawcy względem pracownika i zakresie obowiązków pracodawcy. Kluczowe informacje dla pracodawców i pracowników.

W kodeksie pracy można znaleźć wszystkie informacje o prawach pracownika i jego obowiązkach. W tym zbiorze przepisów ustawodawca zawarł również przepisy dotyczące powinności zatrudniającego, jak i ewentualnych wymagań, których spełnienia może oczekiwać od swojego pracownika.

Właśnie z tego względu w przypadku wszelkich niejasności, warto odwołać się do kodeksu pracy. To sprawi, że żadna ze stron zawartej umowy nie będzie ponosiła konsekwencji swojej niewiedzy. A trzeba przyznać, że ta może być kosztowna. Zwłasza jeśli któraś ze stron postanowi dochodzić swoich praw przed sądem.

Co powinno się znaleźć w umowie o pracę?

Umowa o pracę musi mieć formę pisemną i być podpisana przez obie strony, czyli zarówno pracownika, jak i pracodawcę. Co więcej, w dokumencie tym widnieć musi szereg informacji, które określą, w jaki sposób zatrudniony ma świadczyć pracę i jakie należy mu się wynagrodzenie. 

Umowa o pracę w Polsce musi spełniać określone wymogi formalne. Powinna zawierać następujące elementy:

  • Dane stron umowy: pełne dane pracodawcy i pracownika, w tym imię, nazwisko, adres zamieszkania pracownika, oraz nazwę i adres siedziby pracodawcy.
  • Rodzaj umowy: określenie, czy jest to umowa na czas określony, nieokreślony, czy na okres próbny.
  • Data rozpoczęcia pracy: precyzyjne wskazanie, kiedy pracownik ma rozpocząć wykonywanie swoich obowiązków.
  • Miejsce wykonywania pracy: wskazanie, gdzie pracownik będzie wykonywał swoje obowiązki.
  • Charakter pracy: opis stanowiska lub rodzaju wykonywanej pracy.
  • Wynagrodzenie: informacja o wysokości wynagrodzenia, sposobie jego naliczania, oraz terminie wypłaty.
  • Wymiar czasu pracy: określenie, czy umowa dotyczy pracy na pełny etat, czy w niepełnym wymiarze godzin.
  • Urlop: informacja o przysługującym pracownikowi urlopie.

Zasadniczo umowa o pracę może zostać zawarta na okres próbny, na czas określony, jak i na czas bezterminowy. W przypadku, gdy mowa o pierwszej formie zgodnie z przepisami czas jej trwania to maksymalnie 3 miesiące. 

Zestaw obowiązków pracowniczych

Art. 100 Kodeksu pracy: Pracownik jest zobowiązany wykonywać pracę sumiennie starannie oraz stosować się do poleceń przełożonych, które dotyczą pracy, jeżeli nie są one sprzeczne z przepisami prawa lub umową o pracę.

Szukasz pracy?

Specjalista ds.  Utrzymania Ruchu

Wörwag Pharma Operations Sp. z o.o.

  • Konstantynów Łódzki
Dodana

Specjalista ds. Zapewnienia Jakości

Wörwag Pharma Operations Sp. z o.o.

  • Konstantynów Łódzki
Dodana

Sprzątaczka biurowa

Fiberlink

  • Kraków
Dodana

AML Analyst with German

Randstad Polska Sp. z o.o.

  • Kraków
Dodana

Operator produkcji

Randstad Polska Sp. z o.o.

  • Bolesławiec
Dodana

W kanon podstawowych obowiązków pracownika wlicza się:

  • przestrzeganie czasu pracy ustalonego w zakładzie,
  • przestrzeganie regulaminu pracy i ustalonego w zakładzie pracy porządku,
  • przestrzeganie przepisów oraz zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, a także przepisów przeciwpożarowych,
  • dbanie o dobro zakładu pracy, chronienie jego mienia oraz zachowanie w tajemnicy informacji, których ujawnienie mogłoby narazić pracodawcę na szkodę,
  • przestrzeganie tajemnicy określonej w odrębnych przepisach,
  • przestrzeganie w zakładzie pracy zasad współżycia społecznego.

W przypadku lekceważenia powyższych zasad pracodawca może sięgnąć do kar porządkowych, a w przypadku poważnych naruszeń – zastosować zwolnienie dyscyplinarne. 

Obowiązki pracodawcy wobec pracownika

Umowa o pracę  zapewnia pracownikowi również określone prawa. W tym przypadku zbiór jest całkiem spory, a pracownik ma możliwość czerpać z dobrodziejstw, jakie niesie podpisanie tej właśnie formy umowy.

Każdemu zatrudnionemu należy się:

  • możliwość wykonywania pracy zgodnie z warunkami, które zostały określone w umowie o pracę,
  • godziwe wynagrodzenie, przy czym ustawodawca chroni pracownika przed nieuczciwymi praktykami i osobnymi przepisami ustala minimalne wynagrodzenie,
  • płatny urlop wypoczynkowy w wysokości zależnej od stażu (odpowiednio 20 i 26 dni), urlop na żądanie (4 dni, które w przypadku, gdy nie zostaną wykorzystane, przechodzą do puli urlopu normalnego), jak również urlop okolicznościowy, urlop z powodu siły wyższej, urlop opiekuńczy, urlopy obejmujące rodziców małych dzieci (wychowawczy, ojcowski, rodzicielski) oraz urlop bezpłatny,
  • warunki pracy, które będą spełniać warunki bezpieczeństwa i higieny pracy,
  • równe traktowanie.

Powyższy pakiet nie jest oczywiście zamknięty, niemniej warto pamiętać, że to najważniejsze prawa każdego pracownika, który świadczy pracę w oparciu właśnie o umowę o pracę. W tym też upatruje się jej przewagę nad wszelkimi innymi umowami cywilnoprawnymi, które można zawierać.

W przypadku umowy o dzieło lub też umowy zlecenie, pracodawca nie jest nim w rozumieniu przepisów kodeksu pracy. Prawa takiego pracownika są znacząco ograniczone – ochronie nie podlega jego wynagrodzenie, nie ma pełnego zaplecza socjalnego, w tym przede wszystkim prawa do płatnych urlopów czy też możliwości skorzystania ze zwolnienia lekarskiego. Z tych też względów etat wciąż jest pożądaną formą zatrudnienia przez wielu naszych rodaków.

Zadania pracodawcy – obiektywna ocena pracy i zapobieganie mobbingowi

Jednym z zadań pracodawców jest ocenianie pracy podwładnych. Warto jednak pamiętać, że ocena ta musi być sprawiedliwa – konieczne jest stosowanie obiektywnych i sprawiedliwych kryteriów. To ważne, bo w innym przypadku może dojść do szeregu uchybień, dodatkowo pracownicy mogą odczuwać, że są niesłusznie krytykowani. To zaś może wpłynąć na ich lojalność wobec pracodawcy czy obniżyć chęci do pracy.

Kolejnym obowiązkiem pracodawcy jest to, że powinien wykorzystać wszystkie dostępne mu środki tak, by zapobiegać niepożądanym zjawiskom. Mowa tu głównie o mobbingu i dyskryminacji. Zapobieganie jest przy tym w interesie pracodawcy. Jeżeli firma zostanie pozwana choćby o mobbing, to trzeba pamiętać, że traci wizerunkowo. W zależności od tego, jak bardzo jest znana w branży, może stracić setki tysięcy złotych.

Pracodawca powinien wspierać rozwój pracowników

Z informacji zawartych w kodeksie pracy wynika również, że pracodawca jest zobowiązany ułatwiać pracownikom podnoszenie kwalifikacji zawodowych. Jeżeli chcesz się wywiązać z tego obowiązku, to powinieneś elastycznie podejść do kwestii dokształcenia się pracownika (i jeżeli zachodzi taka konieczność, umożliwiać mu wcześniejsze wyjście z zakładu pracy). Możesz również sam wyjść z inicjatywą i opłacić pracownikowi studia. Wówczas Twojemu podwładnemu będą przysługiwały również inne uprawnienia, np. urlop szkoleniowy.

Przestrzeganie godzin pracy, przerw i innych zapisów znajdujących się w regulaminie

Od swoich pracowników możesz wymagać również tego, by przestrzegali oni ustanowionych godzin pracy. Jeżeli zdecydowałeś się wprowadzić do swojej firmy strój firmowy, to zatrudnieni również będą zobowiązani się do niego dostosować.

Powyższe obowiązki i prawa związane z podpisaniem umowy o pracę są oczywiście przykładowe. Szczegółowych informacji powinieneś szukać w kodeksie pracy.

Co poza kodeksem pracy?

Firmy w Polsce mogą mieć różne regulaminy, które regulują stosunki pracy. Do najważniejszych należą:

  • Regulamin pracy: ten dokument określa podstawowe zasady funkcjonowania zakładu pracy. Zawiera informacje dotyczące godzin pracy, zasad udzielania urlopów, zachowania w miejscu pracy oraz procedur w przypadku naruszenia dyscypliny pracy. Jest niezbędny do zapewnienia porządku i organizacji w miejscu pracy.
  • Regulamin wynagrodzeń: ustala szczegółowe zasady dotyczące wynagrodzeń pracowników, w tym składników stałych i zmiennych płac, jak również warunki przyznawania dodatków, np. za nadgodziny czy pracę w warunkach szkodliwych. Regulamin ten jest kluczowy dla transparentności i sprawiedliwości systemu wynagrodzeń w firmie.
  • Regulamin premiowy: określa kryteria i warunki, na jakich pracownicy mogą otrzymywać premie. Wskazuje, jakie cele muszą być osiągnięte, aby dodatek został przyznany oraz jak jest obliczana jego wysokość. Jest to ważny element motywacyjny w systemie wynagrodzeń, pomagający w osiąganiu lepszych wyników przez pracowników.

Posiadanie tych regulaminów jest szczególnie ważne w firmach zatrudniających powyżej 50 pracowników, gdzie są one wymagane prawem (regulamin wynagrodzeń i pracy). W mniejszych firmach regulaminy te mogą być wprowadzane fakultatywnie, ale ich posiadanie zapewnia przejrzystość i równość w traktowaniu pracowników.

Podsumowanie

Kodeks pracy w Polsce stanowi kompleksowy zbiór przepisów regulujących stosunki pracy, zapewniając jasne wytyczne zarówno dla pracowników, jak i pracodawców. Umowa o pracę jest tu fundamentem i wymaga precyzyjnego określenia warunków zatrudnienia, co gwarantuje przejrzystość i ochronę obu stron.

Obowiązki pracownicze, jasno określone w kodeksie, obejmują przestrzeganie czasu pracy, regulaminu oraz zasad BHP, podkreślając odpowiedzialność pracownika za jakość wykonywanej pracy i bezpieczeństwo w miejscu pracy.

Pracodawcy natomiast powinni zapewniać godziwe warunki pracy, równe traktowanie oraz możliwości rozwoju zawodowego, co przyczynia się do budowania pozytywnych relacji i efektywności pracy. Kodeks pracy, stanowiąc solidną podstawę prawno-pracowniczą, jest kluczowy dla utrzymania zrównoważonych i sprawiedliwych stosunków pracy.

Najczęściej zadawane pytania

Jakie są główne obowiązki pracodawcy?

Główne obowiązki pracodawcy to zapewnienie bezpiecznych i godziwych warunków pracy, wypłata odpowiedniego wynagrodzenia oraz szanowanie praw pracownika.

Jakie aspekty reguluje umowa o pracę?

Umowa o pracę reguluje zakres obowiązków pracownika, warunki wynagrodzenia, godziny pracy, a także prawa i obowiązki obu stron.

Co powinienem wiedzieć o zakresie obowiązków pracownika?

Zrozumienie zakresu obowiązków pracownika pozwoli na wydajniejsze zarządzanie zespołem i lepsze zrozumienie kluczowych aspektów pracy.

Jakie są konsekwencje niewłaściwie sprecyzowanej umowy o pracę?

Niewłaściwie sprecyzowana umowa o pracę może prowadzić do konfliktów i potencjalnych problemów prawnych między pracodawcą a pracownikiem.

Czy obowiązki pracownika mają równie duże znaczenie jak obowiązki pracodawcy?

Tak, zrozumienie zarówno obowiązków pracodawcy, jak i pracownika jest kluczowe dla utrzymania zdrowej i zgodnej współpracy.

Autor

Artykuł został opracowany i zmodyfikowany przez kilku autorów. Poniżej podajemy dane redaktora lub autora, który dokonał ostatniej modyfikacji.

Anna Różak

Copywriterka, autorka głównie dla branży HR. Piszę o rekrutacji, benefitach pracowniczych, jestem na bieżąco ze zmianami w prawie pracy.

Prywatnie mnóstwo czytam i opiekuję się najpiękniejszym kundelkiem po tej stronie Wisły.

4 komentarze

Marcel

Marcel

Ściśle to wszystko musi być określone by miało moc prawną. Dotyczy to przecież wszystkich osób związanych takim stosunkiem pracy.
Alicja

Alicja

Określenie tego wszystkie w zapisach ma wielkie znaczenie i dlatego trzeba zawsze zwracać na to uwagę podczas podpisywania takiego dokumentu gdy zostaje się zaproszonym finalnie na rozmowę.
Samuel

Samuel

To wszystko musi być dokładnie spisane w umowie i na tej podstawie bardzo konkretnie realizowane. Cała współpraca opiera się przecież o dokument jakim jest taka umowa.
Inter

Inter

Wszystko jest uregulowane w umowie oraz w regulaminie. Jeżeli to wszystko jest czytelnie przedstawione to to jest wystarczająca opcja. Spoko napisane i wiele się dowiedziałem.

Dodaj komentarz

Wszystkie pola muszą być prawidłowo wypełnione

Komentarz został dodany

Redakcja Aplikuj.pl zastrzega sobie prawo usuwania komentarzy obraźliwych dla innych osób lub zawierających wulgarne słowa, adresy www oraz adesy e-mail i numery telefonów.